Toprak yeme hastalığı (pika), gıda olmayan maddelerin en az 1 ay süreyle sürekli tüketilmesiyle karakterize bir yeme bozukluğudur. Kil, kum, tebeşir, saç veya buz gibi maddelerin yenmesi en yaygın görülen formları arasındadır. Bu durum özellikle çocuklarda, hamilelerde ve gelişimsel bozukluğu olan bireylerde ortaya çıkabilir.

Toprak Yeme Hastalığının Nedenleri

• Besin Eksiklikleri: Demir, çinko veya kalsiyum eksikliği en yaygın tetikleyicilerdir. Vücut mineral ihtiyacını topraktan karşılamaya çalışır.
• Psikolojik Faktörler: Stres, travma, otizm spektrum bozukluğu veya şizofreni gibi durumlarda görülebilir.
• Kültürel ve Geleneksel Uygulamalar: Bazı toplumlarda toprağın "arındırıcı" veya "şifalı" olduğuna dair inanışlar.
• Gebelik: Hormonal değişimler ve artan mineral ihtiyacı nedeniyle ortaya çıkabilir.

Sağlık Riskleri ve Komplikasyonlar
Toprak tüketimi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir:

• Bağırsak Tıkanması: Toprak kütleleri sindirim sisteminde obstrüksiyona neden olabilir.
• Ağır Metal Zehirlenmesi: Toprakta bulunan kurşun, cıva veya arsenik gibi toksik maddelerin vücutta birikmesi.
• Parazit Enfeksiyonları: Topraktaki parazit yumurtalarının insan vücuduna geçişi.
• Diş Minesi Aşınması: Kum taneciklerinin diş yüzeyinde tahribat yapması.

Teşhis Yöntemleri

• Kan Testleri: Demir, çinko ve hemoglobin düzeylerinin ölçülmesi.
• Dışkı Analizi: Parazit varlığının araştırılması.
• Psikiyatrik Değerlendirme: Altta yatan psikolojik nedenlerin tespiti.
• Radyolojik Görüntüleme: Bağırsaklarda biriken toprak kütlelerinin tespiti.

Tedavi Yaklaşımları

1. Besin Takviyeleri: Demir veya çinko eksikliği tespit edilirse uygun takviyeler başlanır.
2. Davranışçı Terapi: Özellikle çocuklarda olumlu pekiştirme teknikleriyle alışkanlığın sonlandırılması.
3. Psikoterapi: Bilişsel davranışçı terapi (BDT) ile başa çıkma mekanizmalarının güçlendirilmesi.
4. Çevresel Kontrol: Erişilebilir toprak kaynaklarının kısıtlanması.
5. İlaç Tedavisi: Obsesif kompulsif bozukluk eşlik ediyorsa SSRI grubu antidepresanlar.

Korunma ve Önlemler

• Çocukların toprakla temasını sınırlamak
• Dengeli beslenme programı ile mineral eksikliklerini önlemek
• Hamilelerde düzenli mineral seviyesi kontrolleri
• Zihinsel engelli bireylerde davranışsal müdahaleler

Hangi Durumlarda Acil Müdahale Gerekir?

• Karın ağrısı ile birlikte kusma
• Dışkıda kan görülmesi
• Nörolojik belirtiler (titreme, bilinç bulanıklığı)

Çocuklarda pediatri, yetişkinlerde dahiliye veya psikiyatri uzmanları tedaviyi yönetir. Tedavi sürecinde beslenme uzmanı desteği de kritik rol oynar.