Teratom, vücutta nadir görülen ve farklı doku türlerini içeren bir tümördür. Bu tümörler, embriyonik dönemdeki hücrelerden köken alır ve saç, diş, kemik veya kas gibi yapılar barındırabilir. Genellikle yumurtalıklarda, testislerde veya kuyruk sokumu bölgesinde ortaya çıkar.
Teratom Nedir?
Teratomlar, germ hücreli tümörler grubuna girer. Olgun (matür) ve olgunlaşmamış (immatür) olmak üzere iki ana türü vardır. Olgun teratomlar genellikle iyi huyludur ve yavaş büyür. Olgunlaşmamış teratomlar ise kötü huylu olabilir ve agresif seyir gösterebilir.
Belirtiler ve Lokalizasyon
Semptomlar tümörün yerleşimine göre değişir. Yumurtalık teratomlarında karın ağrısı, şişkinlik veya adet düzensizliği görülebilir. Testis teratomları genellikle ağrısız şişlikle kendini belli eder. Kuyruk sokumunda yer alan teratomlar ise dışkılama güçlüğü veya idrar yolu problemlerine yol açabilir. Nadiren akciğer veya karın zarı gibi bölgelerde de ortaya çıkabilir.
Teşhis Yöntemleri
Tanıda ilk adım fizik muayenedir. Ultrason, BT veya MR gibi görüntüleme teknikleri tümörün boyutunu ve içeriğini değerlendirir. Kesin tanı için biyopsi veya cerrahi sonrası patolojik inceleme şarttır. Kanda bakılan AFP (Alfa-fetoprotein) ve hCG gibi tümör belirteçleri kötü huylu teratomların değerlendirilmesinde önemlidir.
Tedavi Yaklaşımları
Olgun teratomlarda cerrahi çıkarım genellikle yeterli olur. Laparoskopik veya açık cerrahi yöntemlerle tümör tamamen alınır. Olgunlaşmamış teratomlarda ise cerrahi sonrası kemoterapi veya radyoterapi gerekebilir. Tedavi planı tümörün boyutu, yayılımı ve hastanın yaşına göre kişiselleştirilir.
Prognoz ve Takip
Olgun teratomlu hastalarda tam iyileşme oranı yüksektir. İmmatür teratomlarda ise erken evrede 5 yıllık sağkalım %80-90 iken, ileri evrelerde bu oran düşebilir. Cerrahi sonrası düzenli kontroller ve görüntüleme tetkikleri nüksün erken tespiti için hayati önem taşır.
Risk Faktörleri
Kesin nedeni bilinmemekle birlikte genetik yatkınlık ve kriptorşidizm (inmemiş testis) riski artırabilir. Gebelikte alkol kullanımı veya diyabet gibi faktörlerin fetal teratomlarla ilişkisi araştırılmaktadır.
Özel Gruplarda Teratom
Bebeklerde en sık kuyruk sokumu bölgesinde görülür. Yenidoğan döneminde acil cerrahi gerektirebilir. Ergenlik dönemindeki erkeklerde testis teratomları agresif seyredebilir. Hamilelikte saptanan yumurtalık teratomları ise gebeliğin ikinci trimesterinde cerrahi ile alınabilir.
