Su çiçeği, Varicella zoster virüsünün neden olduğu, kaşıntılı döküntüler ve ateşle seyreden bulaşıcı bir hastalıktır. Aşı ile önlenebilen bu hastalık, özellikle çocuklarda yaygın görülse de yetişkinlerde daha ağır seyredebilir. Su çiçeği aşısı, hastalığın şiddetini ve komplikasyon riskini önemli ölçüde azaltır.

Su Çiçeği Aşısı Nedir?
Canlı atenüe (zayıflatılmış) bir virüs aşısıdır. Bağışıklık sistemini uyararak vücudun virüse karşı antikor üretmesini sağlar. Türkiye’de ulusal aşı takvimine göre 12. ayda tek doz olarak uygulanır. Ancak bazı durumlarda 4-6 yaş arasında rapel (pekiştirme) dozu önerilir.

Aşı Nasıl Uygulanır?
Aşı, deri altına (subkutan) enjekte edilir. Tercih edilen bölge çocuklarda uyluğun ön-yan kısmı veya kolun üst bölgesidir. Yetişkinlerde ise genellikle kol tercih edilir. Enjeksiyon öncesi cilt alkollü pamukla temizlenir ve 45 derecelik açıyla cilt altına 0.5 ml aşı verilir.

Kimler Aşı Olmalı?

• 12 aylıktan büyük tüm çocuklar (aşısızsa),
• Su çiçeği geçirmemiş yetişkinler,
• Sağlık çalışanları gibi yüksek risk grubundaki bireyler,
• Bağışıklık sistemi baskılanmamış kanser hastaları.

Aşı Kontrendikasyonları

• Hamileler (aşıdan sonra 1 ay gebelikten kaçınılmalı),
• Ağır immün yetmezliği olanlar (HIV/AIDS, kemoterapi alanlar),
• Neomisin veya jelatine şiddetli alerji öyküsü.

Aşı Sonrası Beklenen Yan Etkiler

• Enjeksiyon bölgesinde kızarıklık veya şişlik (%20),
• Hafif ateş (%10-15),
• 1-2 gün süren halsizlik.
  Bu belirtiler genellikle 48 saat içinde kendiliğinden geçer.

Ciddi Yan Etkiler ve Yönetimi
Nadiren (%0.1’den az) döküntü veya anafilaksi görülebilir. Aşı sonrası nefes darlığı, yüzde şişme veya yaygın kurdeşen durumunda acil tıbbi yardım alınmalıdır.

Aşının Koruyuculuğu
Tek doz aşı %85-90 koruma sağlar. İkinci dozla bu oran %98’e çıkar. Aşılı bireyler hastalığı geçirse bile belirtiler hafif seyreder. Koruyuculuk süresi genellikle ömür boyudur.

Su Çiçeği Aşısı Sonrası Bakım

• Enjeksiyon bölgesine 24 saat süreyle sıcak uygulama yapılmamalı,
• Ateş durumunda parasetamol kullanılabilir (aspirinden kaçınılmalı),
• 3 gün ağır fiziksel aktivite kısıtlanmalı.

Sık Sorulan Sorular

• Aşı ile su çiçeği geçirilir mi?
  Aşıya bağlı hafif döküntü görülebilir ancak bu bulaşıcı değildir.
• Yetişkinler kaç doz aşı olmalı?
  4 hafta arayla 2 doz önerilir.
• Aşı ile MMR aynı gün yapılabilir mi?
  Evet, farklı enjeksiyon bölgelerinde uygulanabilir.

Su çiçeği aşısı, komplikasyonları önlemede altın standarttır. Aşı takvimine uyum ve doktor kontrolü, toplum sağlığı açısından kritik öneme sahiptir.