Sıtma, anofel cinsi sivrisineklerin taşıdığı parazitlerin neden olduğu, ateş, titreme ve halsizlikle seyreden ciddi bir enfeksiyon hastalığıdır. Özellikle tropikal bölgelerde yaygın olmakla birlikte zamanında müdahale edilmezse hayati risk oluşturabilir. İşte sıtma belirtileri, tedavisi ve acil durumlarda alınması gereken önlemler:

Sıtma Nasıl Bulaşır?
Hastalık, Plasmodium parazitini taşıyan dişi anofel sivrisineklerinin insanları sokmasıyla yayılır. Nadiren kan nakli veya enfekte iğnelerle de bulaşabilir. Parazit karaciğere yerleşerek çoğalır ve kana karıştığında tipik semptomları tetikler.

Sıtma Belirtileri Nelerdir?

• Ateş: 39-40°C’yi bulan yüksek ateş nöbetleri.
• Titreme ve Terleme: Ateş nöbetlerini titreme ve yoğun terleme takip eder.
• Kas Ağrıları: Özellikle sırt ve eklemlerde şiddetli ağrı.
• Bulantı-Kusma: İştahsızlık ve dehidrasyona yol açabilir.
• Solukluk ve Halsizlik: Anemiye bağlı cilt solukluğu ve enerji düşüklüğü.

Sıtma Krizi Anında Yapılması Gerekenler

1. Ateş Yönetimi: Parasetamol ile ateş düşürülmeli, aspirin kullanılmamalıdır.
2. Sıvı Takviyesi: Su, elektrolit içeren içeceklerle dehidrasyon önlenmeli.
3. Acil Tıbbi Yardım: Bilinç bulanıklığı veya nöbet durumunda en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalı.

Tanı ve Tedavi Süreci

• Kan Testleri: Mikroskop altında parazitin görülmesi veya hızlı tanı kitleriyle teşhis konur.
• Antimalaryal İlaçlar: Klorokin, artemisinin türevleri gibi ilaçlar paraziti yok etmek için kullanılır. Tedavi süresi 3-7 gün arasında değişir.
• Ağır Vakalar: Intravenöz ilaçlar ve yoğun bakım desteği gerekebilir.

Korunma Yöntemleri

• Sivrisinek Önlemleri: Cibinlik kullanımı, DEET içeren repellentler.
• Kemoprofilaksi: Seyahat öncesi doktor kontrolünde antimalaryal ilaç başlanabilir.
• Çevresel Kontrol: Durgun suların ilaçlanması ve sivrisinek üreme alanlarının temizlenmesi.

Sık Sorulan Sorular

• Sıtma Aşısı Var mı? RTS,S/AS01 (Mosquirix) aşısı sınırlı koruma sağlar, rutin kullanımı yaygın değildir.
• Tedavi Edilmezse Ne Olur? Böbrek yetmezliği, koma veya ölümle sonuçlanabilir.
• Gebelikte Riskleri Nelerdir? Düşük, erken doğum veya anne ölümü riskini artırır.

Seyahat Edenlere Öneriler
Sıtma riski olan bölgelere seyahat edeceklerin:

• Seyahat sağlığı kliniklerinden danışmanlık alması.
• Sivrisinek kovucu losyonları gün boyu kullanması.
• Uzun kollu giysilerle korunması önerilir.