Rektum kanseri, kalın bağırsağın son 12-15 cm’lik bölümü olan rektumda gelişen ve erken teşhis edilmediğinde yaşam süresini önemli ölçüde etkileyen bir kanser türüdür. Tedavi başarısı ve sağkalım oranları, kanserin evresine, hastanın genel sağlık durumuna ve uygulanan tedavi yöntemlerine göre değişiklik gösterir.
Rektum Kanserinde Evreleme ve Sağkalım Oranları
Rektum kanseri, tümörün büyüklüğü, lenf nodu tutulumu ve metastaz durumuna göre evrelendirilir. Amerikan Kanser Derneği (AJCC) sınıflamasına göre:
- Evre 1: Tümör rektum duvarının iç katmanlarıyla sınırlıdır. 5 yıllık sağkalım oranı %85-95 arasındadır.
- Evre 2: Tümör rektumun dış katmanlarına yayılmış ancak lenf nodlarına sıçramamıştır. Sağkalım oranı %60-80 arasında değişir.
- Evre 3: Kanser lenf nodlarına metastaz yapmıştır. 5 yıllık sağkalım %30-50 civarındadır.
- Evre 4: Karaciğer, akciğer gibi uzak organlara yayılım gözlenir. Sağkalım oranı %10-15’e düşer.
Tedavi Yöntemlerinin Sağkalıma Etkisi
- Cerrahi: Tümörün tamamen çıkarılması (rektal rezeksiyon) erken evrelerde en etkili tedavidir. Laparoskopik veya robotik cerrahi ile komplikasyon riski azaltılabilir.
- Kemoterapi ve Radyoterapi: Evre 3-4 hastalarda cerrahi öncesi veya sonrası uygulanarak nüks riskini %30-40 oranında düşürür.
- Hedefe Yönelik Tedaviler: EGFR veya VEGF inhibitörleri gibi ilaçlar metastatik hastalarda yaşam süresini 6-12 ay uzatabilir.
Yaşam Süresini Etkileyen Faktörler
- Tümörün Genetik Profili: Mikrosatellit instabilite (MSI) yüksek tümörlerde immünoterapi daha etkilidir.
- Hastanın Yaşı ve Komorbiditeler: Genç ve ek hastalığı olmayan bireylerde tedavi toleransı daha yüksektir.
- Metastaz Lokalizasyonu: Karaciğerde sınırlı metastazda cerrahi ile 5 yıllık sağkalım %25-40’a çıkabilir.
Erken Teşhisin Önemi
Rektum kanserinde dışkıda kan, bağırsak alışkanlıklarında değişiklik veya açıklanamayan kilo kaybı gibi belirtiler ortaya çıktığında kolonoskopi ile erken tanı mümkündür. Tarama programlarına katılan bireylerde mortalite oranı %40-60 azalır.
Palyatif Bakım ve Yaşam Kalitesi
İleri evre hastalarda ağrı yönetimi, beslenme desteği ve psikolojik danışmanlık yaşam kalitesini artırır. Palyatif kemoterapi, semptom kontrolüne yardımcı olabilir.
