Plasenta previa, gebelikte plasentanın rahim ağzını kısmen veya tamamen kapatması durumudur. Genellikle ikinci veya üçüncü trimesterde kanamalarla kendini gösteren bu durum, anne ve bebek sağlığı açısından ciddi riskler taşır.
Plasenta Previa Türleri
- Tam Plasenta Previa: Plasenta rahim ağzını tamamen kapatır.
- Parsiyel Plasenta Previa: Rahim ağzını kısmen örter.
- Marjinal Plasenta Previa: Plasenta rahim ağzı kenarına yerleşir.
- Düşük Yerleşimli Plasenta: Plasenta rahim alt segmentine yakındır ancak ağzı kapatmaz.
Belirtiler ve Uyarı İşaretleri
En yaygın belirti ağrısız, parlak kırmızı vajinal kanamadır. Kanama genellikle gebeliğin 20. haftasından sonra başlar ve cinsel ilişki sonrası tetiklenebilir. Diğer belirtiler arasında erken doğum sancıları, bebek hareketlerinde azalma ve anemi bulunur.
Risk Faktörleri
- İleri anne yaşı (35+)
- Çoğul gebelikler
- Önceki sezaryen doğumlar
- Rahim ameliyatı öyküsü
- Sigara kullanımı
- Önceki plasenta previa öyküsü
Teşhis Yöntemleri
Transvajinal ultrason, tanıda altın standarttır. İlk trimesterde %5-10 oranında görülse de çoğu gebelikte 32. haftaya kadar plasenta yukarı çekilir. Manyetik rezonans görüntüleme (MRG) şüpheli vakalarda ek bilgi sağlar.
Tedavi ve Yönetim
Kanama yoksa ve gebelik 36 haftadan küçükse:
- Yatak istirahati ve cinsel perhiz
- Demir takviyesi ile anemi önleme
- Kortikosteroidler (akciğer gelişimi için)
Aktif kanama varlığında:
- Acil hastaneye yatış
- Kan transfüzyonu gereksinimi
- Tokolitik ilaçlarla erken doğumun önlenmesi
Doğum Planlaması
Tam plasenta previa vakalarında sezaryen zorunludur. Parsiyel veya marjinal tipte vajinal doğum mümkün olsa da %90 vakada sezaryen tercih edilir. Doğum genellikle 36-37. haftalarda planlanır.
Olası Komplikasyonlar
- Şiddetli kanamaya bağlı anne ölümü
- Plasenta akreata/perkreata (plasentanın rahime yapışması)
- Erken doğum
- Bebekte solunum sıkıntısı sendromu
- Yenidoğanda anemi
Korunma ve Önlemler
- Sigaranın bırakılması
- Kontrollü artmış doğurganlık tedavileri
- Sezaryen kararının dikkatli alınması
- Riskli gebelerde erken ultrason takipleri
Plasenta previa tanılı gebelerin doğum öncesi acil durum planı yapması, kan grubu kartı taşıması ve 24 saat ulaşılabilir olması hayati önem taşır.
