Omurilik kanal darlığı (spinal stenoz), omurga içindeki kanalın daralmasıyla sinir köklerine veya omuriliğe baskı oluşmasıdır. Genellikle bel (lomber) veya boyun (servikal) bölgesinde görülür ve hareket kabiliyetini ciddi şekilde kısıtlayabilir.
Nedenleri ve Risk Faktörleri
Bu durum çoğunlukla yaşa bağlı dejeneratif değişikliklerle ilişkilidir. Osteoartrit nedeniyle kemik çıkıntılarının (osteofit) oluşması, intervertebral disklerin fıtıklaşması veya kalınlaşan bağ dokuları ana sebeplerdir. Travma sonrası omurga kırıkları, tümörler veya doğuştan dar kanal yapısı gibi faktörler de riski artırır. 50 yaş üstü bireyler, uzun süre ağır fiziksel işlerde çalışanlar ve genetik yatkınlığı olanlar en sık etkilenen gruplardır.
Belirtiler ve İlerleyiş
Semptomlar daralmanın konumuna göre değişir. Lomber bölgede:
- Kalçadan bacağa yayılan ağrı (siyatik)
- Yürürken bacaklarda uyuşma veya güçsüzlük
- İstirahatle azalan ağrı (nörojenik kladikasyo)
Servikal bölgede: - Kollarda elektrik çarpması hissi
- El becerisinde azalma
- İlerleyen vakalarda idrar tutamama
Teşhis Yöntemleri
Kapsamlı nörolojik muayene sonrası görüntüleme teknikleri kullanılır:
- MRG: Sinir dokularındaki baskıyı detaylı gösterir.
- Bilgisayarlı Tomografi: Kemik yapıdaki anormallikleri belirler.
- EMG: Sinir iletim hızını ölçerek hasarın şiddetini değerlendirir.
Tedavi Yaklaşımları
Cerrahi Olmayan Yöntemler:
- Fizik tedavi (lomber traksiyon, derin ısıtma tedavileri)
- Epidural steroid enjeksiyonları
- NSAİİ ilaçlar ve nöropatik ağrı tedavisinde gabapentin
- Korse kullanımı ve aktivite modifikasyonu
Cerrahi Seçenekler:
- Laminektomi: Baskı yapan kemik/bağ dokusunun çıkarılması
- Füzyon: Omurga stabilitesini artırmak için kemik grefti ve plaklarla sabitleme
- Endoskopik Dekompresyon: Minimal invaziv teknikle sinir rahatlatma
Rehabilitasyon ve Egzersizler
Ameliyat sonrası 6-8 haftalık fizyoterapi programı şunları içerir:
- Düşük etkili yürüyüş ve yüzme
- Pelvik tilt egzersizleri
- Transvers abdominus kaslarını güçlendiren stabilizasyon hareketleri
- Postür düzeltme teknikleri
Önleyici Tedbirler
- Düzenli yüzme veya pilates
- Uzun süreli oturmadan kaçınma
- Omega-3 takviyeleriyle inflamasyon kontrolü
- Kalsiyum ve D vitamini takviyesi
Acil Tıbbi Müdahale Gerektiren Durumlar
- Ani idrar/büyük tuvalet kaçırma
- Bacaklarda ilerleyici güç kaybı
- Denge kaybı ve düşmeler
Tedavi başarısı erken teşhise bağlıdır. Nörolojik defisit gelişmeden beyin cerrahisi uzmanına başvurmak kalıcı hasarı önleyebilir.
