Mekonyum aspirasyon sendromu (MAS), yenidoğanlarda solunum sıkıntısına yol açan önemli bir durumdur. Bebeğin ilk dışkısı olan mekonyumun doğum sırasında amniyon sıvısına karışması ve akciğerlere kaçmasıyla ortaya çıkar. Bu sendrom, özellikle term ve postterm gebeliklerde daha sık görülür.
Mekonyum Aspirasyon Sendromu Ne Sıklıkla Görülür?
MAS, tüm canlı doğumların yaklaşık %1-3’ünde görülür. Mekonyumlu amniyon sıvısı (MSAF) ise daha yaygın olup, doğumların %5-15’inde tespit edilir. Ancak mekonyumlu sıvı varlığı her zaman MAS gelişeceği anlamına gelmez. Örneğin, mekonyumlu sıvıya maruz kalan bebeklerin yalnızca %5-10’unda ciddi solunum problemleri ortaya çıkar.
Hangi Bebeklerde Risk Daha Yüksektir?
- Postterm Gebelikler: 42. haftayı geçen gebeliklerde mekonyum çıkışı artar.
- Annedeki Kronik Hastalıklar: Diyabet, hipertansiyon veya sigara kullanımı.
- Doğum Stresi: Uzamış doğum eylemi veya fetal distres durumları.
- İntrauterin Büyüme Kısıtlılığı (IUGR): Yetersiz beslenen fetüslerde risk yükselir.
Belirtiler ve Tanı Yöntemleri
MAS tanısı klinik bulgular ve doğum öyküsüyle konulur. Yenidoğanda solunum güçlüğü, hızlı nefes alıp verme (takipne), göğüs duvarında çekilmeler ve siyanoz (morarma) tipik belirtilerdir. Akciğer grafisinde yamalı infiltrasyonlar ve hiperinflasyon görülebilir. Kan gazı analizinde hipoksemi (düşük oksijen) ve asidoz saptanır.
Komplikasyonlar ve Acil Müdahale
MAS, tedavi edilmediğinde ciddi sorunlara yol açabilir:
- Persistan Pulmoner Hipertansiyon (PPHN): Akciğer damarlarında direnç artışı.
- Pnömotoraks: Akciğer dokusunda hava kaçağı.
- Hipoksik-İskemik Ensefalopati: Oksijensizliğe bağlı beyin hasarı.
Doğum sonrası ilk dakikalarda mekonyum aspirasyonu şüphesi varsa, bebeğin ağız ve burun yolunun temizlenmesi kritik önem taşır. Şiddetli vakalarda mekanik ventilasyon, surfaktan tedavisi veya nitrik oksit inhalasyonu gibi yoğun bakım uygulamaları gerekebilir.
Korunma Stratejileri
- Gebelik Takibi: Riskli gebeliklerde düzenli kontrollerle fetal iyilik hali izlenmeli.
- Doğum Eylemi Yönetimi: Fetal distres belirtilerinde sezaryen kararı hızlandırılmalı.
- Amniyoinfüzyon: Mekonyum yoğunluğunu azaltmak için steril sıvı verilebilir.
MAS, erken müdahale ve doğru tedaviyle çoğu vakada iyi prognoza sahiptir. Ancak özellikle risk faktörlerinin varlığında multidisipliner yaklaşım hayati önem taşır.
