Mekonyum aspirasyon sendromu (MAS), yenidoğan bebeklerin doğum sırasında mekonyum adı verilen ilk dışkıyı soluması sonucu ortaya çıkan ciddi bir solunum problemidir. Bu durum, özellikle miyadında veya miyad geçmesi olan gebeliklerde daha sık görülür. Mekonyumun akciğerlere ulaşması, hava yollarında tıkanıklık ve inflamasyona yol açarak nefes almayı zorlaştırır.

Mekonyum Aspirasyon Sendromunun Belirtileri
MAS belirtileri genellikle doğumdan hemen sonraki dakikalar veya saatler içinde ortaya çıkar. Bebekte hızlı solunum (takipne), göğüs duvarında çekilmeler ve morarma (siyanoz) dikkat çeken ilk işaretlerdir. Solunum sesleri azalmış olabilir veya dinleme sırasında hırıltı duyulabilir. Ağır vakalarda kan basıncında düşme, kalp atım hızında artış ve vücut sıcaklığında dengesizlikler görülebilir. Mekonyuma bağlı cilt rengi değişiklikleri (yeşilimsi sarı lekeler) de tanıyı destekleyen bulgular arasındadır.

Teşhis Yöntemleri
Tanıda ilk adım, doğum sırasında amniyon sıvısında mekonyum varlığının gözlemlenmesidir. Bebek doğduğunda solunum sıkıntısı varsa akciğer grafisi çekilir. Röntgende "yama tarzı" infiltrasyonlar veya hava kaçakları (pnömotoraks) görülebilir. Kan gazı analizi, oksijen seviyelerinin düşük olduğunu ve asidoz varlığını gösterebilir. Ek olarak, enfeksiyonu ekarte etmek için kan kültürü ve CRP testleri istenebilir.

Tedavi Yaklaşımları
MAS tedavisi, bebeğin solunum desteği ihtiyacına göre şekillenir. Hafif vakalarda oksijen desteği yeterli olabilirken, ağır durumlarda mekanik ventilasyon gerekebilir. Surfactant tedavisi, hava yollarının açılmasına yardımcı olur. Antibiyotikler, sekonder enfeksiyon riskine karşı profilaktik olarak başlanır. İnatçı pulmoner hipertansiyon (PPHN) gelişen bebeklerde nitrik oksit inhalasyonu veya ECMO gibi ileri tedaviler uygulanabilir.

Risk Faktörleri ve Korunma
Miyad geçmesi, anne adayında diyabet veya hipertansiyon, plasental yetmezlik ve doğum stresi MAS riskini artırır. Doğum sırasında mekonyumlu amniyon sıvısı tespit edilirse, bebeğin ağız ve burun yolunun doğumda hemen temizlenmesi önemlidir. Yenidoğanın solunum çabası zayıfsa, entübasyon ve aspirasyon işlemi yapılmalıdır.

Sık Sorulan Sorular

• MAS kalıcı hasar bırakır mı? Erken müdahale edilen vakalarda genellikle tam iyileşme sağlanır. Ancak ağır olgularda bronkopulmoner displazi gibi kronik akciğer hastalıkları gelişebilir.
• Tedavi ne kadar sürer? Hafif vakalar 3-7 günde iyileşirken, ağır durumlarda hastanede kalış süresi haftaları bulabilir.
• Tekrarlama riski var mı? Sonraki gebeliklerde MAS riski, altta yatan bir neden yoksa artmaz.