LDH (Laktat Dehidrojenaz), vücutta enerji üretiminde rol alan ve hücre hasarı durumunda kana karışan bir enzimdir. Karaciğer, kalp, böbrek, kas ve kan hücreleri gibi pek çok dokuda bulunur. Kan testlerinde LDH seviyelerinin yüksek çıkması, altta yatan ciddi sağlık sorunlarının habercisi olabilir. Peki LDH değeri ne kadar yükselirse riskli kabul edilir?
LDH Normal Değer Aralığı Nedir?
Yetişkinlerde LDH’nin normal aralığı genellikle 140-280 U/L arasındadır. Bu değerler laboratuvarlar arasında küçük farklılıklar gösterebilir. Çocuklarda ise yaşa göre değişen daha yüksek referans aralıkları olabilir.
LDH Yüksekliği Hangi Durumlarda Görülür?
- Hafif Yükselmeler (280-500 U/L): Kas zedelenmesi, hafif karaciğer yağlanması, anemi veya enfeksiyonlarda görülebilir.
- Orta Şiddette Yükselmeler (500-1000 U/L): Kalp krizi, hepatit, pankreatit veya kemoterapi sonrası hücre yıkımı gibi durumlarla ilişkilidir.
- Ciddi Yükselmeler (1000 U/L Üzeri): Lenfoma, lösemi, metastatik kanserler veya şiddetli sepsis gibi hayatı tehdit eden hastalıkları işaret edebilir.
Tehlikeli LDH Yüksekliğinin Belirtileri
LDH yüksekliği tek başına semptom vermez. Ancak altta yatan hastalığa bağlı olarak:
- Nedensiz kilo kaybı ve gece terlemeleri,
- Şiddetli karın ağrısı veya göğüs ağrısı,
- Kronik yorgunluk ve nefes darlığı,
- Ciltte sararma veya idrar renginde koyulaşma gibi belirtiler ortaya çıkabilir.
Hangi Durumlarda Acil Müdahale Gerekir?
LDH değeri 1000 U/L’nin üzerindeyse ve aşağıdaki faktörler varsa zaman kaybetmeden uzmana başvurulmalıdır:
- Kemoterapi gören kanser hastalarında ani LDH artışı,
- Karaciğer yetmezliği bulguları (sarılık, bilinç bulanıklığı),
- Kalp krizi şüphesi (göğüs ağrısı, çarpıntı).
LDH İzoenzim Testi Neden Önemlidir?
LDH’nin 5 farklı izoenzimi (LDH-1’den LDH-5’e) vardır ve her biri farklı dokulardan salınır:
- LDH-1 ve LDH-2: Kalp ve böbrek kaynaklı hasarlarda yükselir.
- LDH-3: Akciğer hastalıklarında artar.
- LDH-4 ve LDH-5: Karaciğer veya kas hastalıklarında yüksek çıkar.
Bu test, yüksekliğin kaynağını belirlemek için kritiktir.
Teşhis ve Tedavi Süreci
LDH yüksekliği tanı koydurmaz, ancak ek tetkiklerle nedeni araştırılır:
- Karaciğer Fonksiyon Testleri ve GGT: Karaciğer hastalıklarını ekarte etmek için,
- Troponin ve EKG: Kalp krizi şüphesinde,
- Biyopsi veya PET-CT: Kanser araştırması için kullanılır.
Tedavi altta yatan nedene yönelik planlanır. Örneğin kanser tedavisinde kemoterapi, karaciğer hastalıklarında ise diyet düzenlemeleri önerilir.
LDH Yüksekliğini Önlemek İçin Öneriler
- Düzenli check-up yaptırmak,
- Alkolden ve toksik maddelerden uzak durmak,
- Dengeli beslenme ve düzenli egzersizle karaciğer sağlığını korumak,
- Kronik hastalıkları (diyabet, hipertansiyon) kontrol altında tutmak.