Kızamık, solunum yoluyla bulaşan ve yüksek ateş, döküntü ve öksürükle seyreden ciddi bir viral hastalıktır. Aşılamanın yaygınlaşmasıyla görülme sıklığı azalsa da, aşı yaptırmayan bireyler hem kendileri hem de toplum için risk oluşturur. İşte kızamık aşısı yapılmadığında ortaya çıkabilecek sonuçlar:
Bireysel Sağlık Riskleri
Kızamık aşısı olmayan kişilerde hastalığa yakalanma olasılığı çok yüksektir. Virüs, öksürük veya hapşırıkla kolayca bulaşabilir. Hastalık başlangıçta ateş, burun akıntısı ve gözlerde kızarıklıkla grip benzeri belirtiler gösterir. Birkaç gün içinde yüzden başlayıp vücuda yayılan kırmızı döküntüler ortaya çıkar. Tedavi edilmezse zatürre, ensefalit (beyin iltihabı) veya körlük gibi hayatı tehdit eden komplikasyonlar gelişebilir.
Çocuklar İçin Tehlike
5 yaş altı çocuklar ve bağışıklık sistemi zayıf bireylerde komplikasyon riski daha yüksektir. Özellikle yetersiz beslenen çocuklarda, kızamık nedeniyle ishal ve dehidrasyon ölümcül olabilir. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, aşısız çocuklarda kızamığa bağlı ölüm oranı %1-3 arasındadır.
Toplumsal Salgın Riski
Aşılama oranları düştüğünde, kızamık hızla yayılarak salgınlara yol açabilir. Bir toplumda aşılı birey oranı %95’in altına düştüğünde, virüs yeniden aktif hale gelir. Örneğin, 2019’da dünya genelinde aşı kararsızlığı nedeniyle kızamık vakaları %556 artış gösterdi. Salgınlar özellikle okul, kreş ve hastane gibi kalabalık ortamlarda kontrol edilmesi zor bir hal alır.
Hamilelerde ve Yenidoğanlarda Etkileri
Hamilelikte kızamık geçirmek düşük, erken doğum veya düşük doğum ağırlığı riskini artırır. Yenidoğanlar, anneden geçen antikorlar sayesinde ilk 6-9 aya kadar korunur. Ancak aşısız annelerin bebekleri bu korumadan yoksun kalır ve hastalığa karşı savunmasız olur.
Ekonomik ve Sosyal Maliyet
Kızamık salgınları, sağlık sistemleri üzerinde ciddi bir yük oluşturur. Hastane yatışları, acil müdahaleler ve uzun süreli tedaviler maliyetleri artırır. Ayrıca hasta bireylerin işgücü kaybı ve çocukların okula devamsızlığı sosyoekonomik etkilere yol açar.
Aşı Kararsızlığının Sonuçları
Aşı reddi, sadece bireyi değil, tüm toplumu etkiler. Bağışıklık sistemi zayıf olanlar (kanser hastaları, organ nakli geçirenler) aşı olamadığı için onların korunması toplumsal aşılamaya bağlıdır. Aşısız kişiler, bu gruplar için taşıyıcı rolü üstlenir.
Korunma Yolları ve Çözüm Önerileri
Kızamıktan korunmanın tek etkili yolu aşıdır. KKK (kızamık, kabakulak, kızamıkçık) aşısı, 12. ayda ve 4-6 yaş arasında olmak üzere iki doz halinde uygulanır. Yetişkinlerde aşılanma öyküsü yoksa test yapılarak gerekirse aşı tamamlanır. Salgın riskini önlemek için toplumun en az %95’inin aşılı olması şarttır.
