İdrar kesesi kanseri, mesane duvarını oluşturan hücrelerin kontrolsüz çoğalması sonucu ortaya çıkan önemli bir ürolojik hastalıktır. Sigara kullanımı ve endüstriyel kimyasallara maruziyet gibi risk faktörleriyle ilişkili olan bu kanser türü, erken evrede teşhis edildiğinde tedavi başarısı oldukça yüksektir.
İdrar Kesesi Kanserinin Nedenleri ve Risk Faktörleri
Bu kanser türünün gelişiminde en güçlü risk faktörü sigara kullanımıdır. Sigara içenlerde kanser gelişme riski içmeyenlere göre 4 kat daha fazladır. Kimyasal boya, lastik ve tekstil endüstrisinde çalışanlarda aromatik aminlere maruziyet diğer önemli nedendir. Kronik mesane enfeksiyonları, aile öyküsü, arsenikli su tüketimi ve pelvik radyoterapi öyküsü diğer risk faktörleri arasında yer alır.
Belirtiler ve Erken Uyarı İşaretleri
Hastalığın en sık görülen belirtisi idrarda ağrısız kanamadır. Bu kanama bazen gözle görülebilir, bazen de mikroskopik düzeyde olabilir. Sık idrara çıkma, idrar yaparken yanma hissi ve karın alt bölgesinde ağrı diğer önemli semptomlardır. İleri evrelerde kemik ağrısı, bacaklarda şişlik ve nedensiz kilo kaybı gibi sistemik belirtiler ortaya çıkar.
Teşhis Yöntemleri ve Evreleme
Tanı süreci idrar tahlili ve sitolojisi ile başlar. İdrarda anormal hücrelerin görülmesi durumunda sistoskopi yapılır. Bu işlemde fleksibl bir kamera ile mesane içi incelenir ve şüpheli dokulardan biyopsi alınır. BT ürografi veya MR görüntüleme ile tümörün yayılımı değerlendirilir. Patolojik inceleme sonrası kanser; yüzeyel (kas tabakasına geçmemiş) veya invaziv (kas tabakasını işgal etmiş) olarak sınıflandırılır.
Tedavi Yaklaşımları
Tedavi seçimi tümörün evresine göre belirlenir:
- Yüzeyel Tümörler: Transüretral rezeksiyon (TUR) ile tümörün endoskopik olarak çıkarılması uygulanır. Nüksü önlemek için mesane içine kemoterapi veya BCG aşısı verilir.
- Kas İnvaziv Kanser: Radikal sistektomi (mesanenin tamamen alınması) altın standart tedavidir. Bu ameliyatta erkeklerde prostat, kadınlarda rahim ve yumurtalıklar da çıkarılır. İdrarın depolanması için bağırsaktan yeni mesane oluşturulur.
- İleri Evre Kanser: Kemoterapi (sisplatin bazlı rejimenler) ve immünoterapi (atezolizumab, pembrolizumab) ile sistemik tedavi uygulanır.
Korunma ve Takip Stratejileri
Sigaranın bırakılması riski %50 azaltır. Endüstriyel kimyasallarla çalışanların koruyucu ekipman kullanması önemlidir. Bol su tüketimi mesanedeki kanserojenlerin seyrelmesini sağlar. Tedavi sonrası hastalar ilk 2 yıl 3 ayda bir sistoskopi ile takip edilir. Genetik yatkınlığı olanlar düzenli idrar sitolojisi yaptırmalıdır.
Yaşam Kalitesini Artırıcı Öneriler
Radikal sistektomi sonrası hastalar yeni mesane eğitimi almalıdır. Ürostomi (karın duvarına bağlanan torba) kullananlar için cilt bakımı eğitimi şarttır. Diyetisyen danışmanlığıyla beslenme düzenlenmeli ve fizik tedavi ile kas gücü korunmalıdır. Psikoonkolojik destek, hastalıkla baş etmede kritik rol oynar.
