İdrar kanalı darlığı (üretral darlık), idrarın mesaneden dışarı atılmasını engelleyen ve yaşam kalitesini önemli ölçüde düşüren bir ürolojik sorundur. Erkeklerde kadınlara göre daha sık görülen bu durum, tedavi edilmediğinde böbrek hasarı gibi ciddi komplikasyonlara yol açabilir.
İdrar Kanalı Darlığının Nedenleri
Darlık genellikle idrar yolunda meydana gelen travmalar veya enfeksiyonlar sonucu oluşur. Sonda takılması, ürolojik cerrahiler, pelvik kırıklar veya cinsel yolla bulaşan hastalıklar (bel soğukluğu gibi) doku hasarına neden olarak skarlaşmaya yol açar. Nadiren doğuştan gelen anomaliler veya idrar yolu tümörleri de darlığa sebep olabilir.
Belirtiler ve İşaretler
- İdrar yaparken zorlanma veya kesik kesik idrar akışı
- İdrar sonrası damlama hissi ve tam boşalamama duygusu
- Sık idrara çıkma ihtiyacı (özellikle geceleri)
- İdrar yaparken yanma veya ağrı
- İdrarda kan görülmesi (hematüri)
- Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları
Teşhis Yöntemleri
Tanı için üroloji uzmanı öncelikle detaylı hasta öyküsü alır. Fizik muayenenin ardından şu testler uygulanır:
- Üroflowmetri: İdrar akış hızını ölçer, zayıf akım darlığı düşündürür.
- Retrograd Üretrografi: Özel bir boya ile idrar kanalının röntgen görüntülemesi.
- Sistoskopi: Kameralı ince bir cihazla üretranın direkt incelenmesi.
- Ultrason: İdrar sonrası mesanede kalan idrar miktarının tespiti.
Tedavi Seçenekleri
1. Genişletme (Dilatasyon):
Lokal anestezi altında daralmış bölgenin özel araçlarla genişletilmesi. Geçici çözüm sunar, tekrarlama riski yüksektir.
2. Üretrotomi:
Sistoskop eşliğinde daralan bölgeye kesi uygulanması. 2 cm’den kısa darlıklarda etkilidir.
3. Üretroplasti Cerrahisi:
- Anastomotik Üretroplasti: Dar segmentin çıkarılıp sağlıklı uçların birleştirilmesi.
- Greftleme: Ağız içi veya yanak dokusu kullanılarak darlığın onarılması.
Uzun darlıklarda altın standart yöntemdir, başarı oranı %85-90’dır.
4. Lazer Tedavisi:
Holmium lazerle darlık dokusunun buharlaştırılması. Kanama riski düşüktür.
Komplikasyonlar ve Risk Yönetimi
- Tedavi edilmeyen darlıklar mesane taşı, böbrek yetmezliği veya ürosepsise yol açabilir.
- Cerrahi sonrası %10-15 tekrarlama riskine karşı 6 aylık üroflowmetri takipleri şarttır.
- Sigara kullanımı ve kontrolsüz diyabet iyileşmeyi geciktirir.
Korunma ve Yaşam Tarzı Önerileri
- Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonlarında erken tedavi
- Ürolojik işlemlerde sterilizasyona dikkat
- Pelvik bölge travmalarından kaçınma
- Günlük 2-2.5 litre su tüketimi
- Kabızlığın önlenmesi için lifli beslenme
Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?
İdrar yaparken ağrı, idrar akışında zayıflık veya tekrarlayan enfeksiyon durumunda üroloji uzmanına başvurulmalıdır. Acil durumlar (tam idrar tutamama veya şiddetli karın ağrısı) acil servis gerektirir.
