Hiperplastik polipler, sindirim sisteminin özellikle mide ve kalın bağırsak bölgelerinde görülen iyi huylu tümöral oluşumlardır. Genellikle 5 mm’den küçük boyutlarda olup, endoskopik incelemeler sırasında tesadüfen tespit edilirler. Bu poliplerin kansere dönüşüm riski oldukça düşük olsa da, özellikle büyük boyutlu olanlar veya belirli alt tipler dikkatli takip gerektirir.
Hiperplastik Polip Nedir?
Hiperplastik polipler, mukoza hücrelerinin normalden hızlı çoğalması sonucu oluşan, kanserleşme potansiyeli düşük lezyonlardır. En sık kalın bağırsağın rektosigmoid bölgesinde ve midede görülürler. Mikroskobik incelemede "testere dişi" görünümü karakteristiktir. Adenomatöz poliplere kıyasla daha yumuşak dokulu ve soluk renklidirler.
Nedenleri ve Risk Faktörleri
- Kronik İnflamasyon: Gastrit veya kronik kolit gibi uzun süreli iltihabi durumlar.
- Yaş: 50 yaş üzerinde görülme sıklığı artar.
- Helicobacter Pylori Enfeksiyonu: Midede hiperplastik polip oluşumunu tetikleyebilir.
- Genetik Yatkınlık: Ailede polip öyküsü bulunması.
- Sigara ve Alkol Kullanımı: Özellikle mide poliplerinde risk faktörüdür.
Belirtiler ve Klinik Bulgular
Hiperplastik polipler genellikle asemptomatiktir. Büyük boyutlara ulaştığında veya çok sayıda olduğunda:
- Rektal kanama veya dışkıda gizli kan
- Karın ağrısı ve şişkinlik hissi
- Dışkılama alışkanlıklarında değişiklik (kabızlık-ishal döngüsü)
- Demir eksikliği anemisi gibi semptomlar görülebilir.
Teşhis Yöntemleri
- Kolonoskopi: Alt sindirim sistemindeki poliplerin tespitinde altın standart yöntemdir.
- Gastroskopi: Mide poliplerinin değerlendirilmesi için kullanılır.
- Biyopsi: Endoskopi sırasında alınan doku örneklerinin patolojik incelemesi.
- Görüntüleme: BT kolonografi veya santeroskopi gibi alternatif yöntemler.
Tedavi Yaklaşımları
- Endoskopik Rezeksiyon: 5 mm’den büyük polipler snare (halka) yöntemiyle çıkarılır.
- Takip Protokolü: Küçük poliplerde 3-5 yıllık kolonoskopi takibi yeterlidir.
- Helicobacter Pylori Eradikasyonu: Mide poliplerinde antibiyotik tedavisi uygulanır.
- Cerrahi: Nadiren çok sayıda veya dev boyutlu (2 cm+) poliplerde gerekebilir.
Kanser Riski ve Önemi
Standart hiperplastik poliplerin malign potansiyeli <%1’dir. Ancak;
- Sessil Serrated Polipler: Kalın bağırsağın sağ tarafında yerleşen bu alt tip, kolon kanseri riski taşıyabilir.
- Boyut Kritik: 1 cm üzerindeki polipler daha agresif takip gerektirir.
- Aile Öyküsü: Lynch sendromu gibi genetik durumlarda risk artar.
Korunma ve Önlemler
- Diyet Düzeni: Yüksek lifli beslenme ve kırmızı et tüketiminin sınırlanması.
- Düzenli Tarama: 45 yaş üstü bireylerde kolonoskopi ile erken teşhis.
- Enfeksiyon Kontrolü: Helicobacter pylori’nin eradike edilmesi.
- Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Sigara ve alkolden kaçınma, obezite kontrolü.
Takip Süreci
Polipektomi sonrası ilk kontrol kolonoskopisi 3 yıl sonra yapılır. Risk faktörü taşıyanlarda bu süre 1 yıla kadar kısalabilir. Mide poliplerinde ise eradikasyon tedavisini takiben 6-12 ay içinde kontrol gastroskopisi önerilir.
