Perikardiyosentez Nedir?

Perikardiyosentez, acil durumlarda kalbin etrafını saran kesenin aspire edildiği (sıvının alındığı) tıbbi cerrahi bir müdahale şeklidir. Cerrahi bir işlem olan perikardiyosentez kalbin etrafındaki perikardiyal sıvının alınması için yapılır. İşlem iğne veya kateter olarak adlandırılan aletle yapılır.  

Perikardiyosentez uygulaması genellikle kalp çevresindeki rahatsızlıkların, kanser veya daha farklı enfeksiyonların teşhis ve tedavi edilmesinde uygulanır. Bununla birlikte, nefes darlığı konusunda sıkıntı yaşayan kişilere de uygulanan perikardiyosentez, sıkıntıların hafifletilmesi konusunda başarılı sonuç ortaya koyar.

Kalp etrafındaki perikardiyal denen sıvının çok fazla olması, tıbbi şekilde perikardiyal efüzyon olarak adlandırılır. Bu sıvının gerekenden fazla olması kalbin normal olarak çalışmasına ve istenildiği şekilde kan pompalamasına engel olur. Bu durumun sorun oluştuğu kişilerde hayati tehlikeye varacak tehlikeli rahatsızlıklar baş gösterebilir. Kalbin normal bir şekilde çalışmasını engelleyen perikardiyal efüzyon derhal müdahale edilerek tedavi edilmelidir. Müdahale ise bölgede biriken sıvının alınması şeklindedir. Bölgeden alınan sıvı test amacıyla laboratuvara yollanır. Test edilen sıvıda enfeksiyon belirtileri veya kanser hastaları için sıvının tekrar birikmesi gibi durumlar ortaya çıkmaktadır. Bunun için doktorlar hastalara gerekli açıklamaları yaparak uygun olan tedavi yöntemlerini önermektedirler.

Perikardiyosentez Niçin Yapılır?

Perikardiyosentez işlemi kalp etrafındaki sıvının artması ve bu sıvının alınması gereken durumlarda yapılır. Kalp etrafında sıvının artmasına sebep olan durumlar ise şunlardır:

• Hipotiroidi rahatsızlığında veya tiroid bezinin çalışmadığı durumlarda,
• Kanser tedavisi için kemoterapi alan hastalarda,
• Yüksek tansiyon ve tüberküloz gibi hastalıklar için kullanılan ilaçların yan etkilerinde,
• Kalbe yakın bir noktadan darbe alma gibi bir durumla karşılaşıldığında,
• Kalp bölgesinde görülen kanser veya diğer organlara sıçrayan bir kanser hastalığı görüldüğünde,
• Virüs, bakteri ve parazitlerin sebep olduğu hastalıklarda,
• Doğuştan itibaren kalp yetmezliği problemi olanlarda perikardiyosentez uygulaması tanı, teşhis ve tedavi için uygulanır.

Perikardiyosentez Nasıl Yapılır?

Perikardiyosentez uygulaması hastanelerin yoğun bakım ünitelerinde veya kardiyoloji bölümlerinde yapılır. Perikardiyal efüzyon yaşanması durumunda ise acilen müdahale edilmesi ihtiyacı için acil servislerde de uygulanmaktadır. Bu çerçevede perikardiyosentez uygulaması şu şekilde yapılır:

• Perikardiyosentez uygulaması için hastanın sedyeye 30-45 derecelik bir açıyla uzanması istenir. 
• İşlem başladıktan sonra tansiyon ölçümleri devam eder. Tansiyonda aşırı yükselme veya düşme görüldüğünde serum ve ilaç takviyesi yapılır. Aynı takviye kalp atışlarının yavaşlaması durumunda da yapılır.
• Kalp bölgesine ulaşmak için göğüs kemiğinin olduğu noktaya lokal anestezi uygulanır. Anestezi yerine sakinleştirici de uygulanabilir ancak hastanın işlem sırasında uyanık kalması sağlanır.
• Göğüs bölgesinden perikardiyal keseye ulaşılır ve bu bölgeye bir iğne yerleştirilir.
• İğnenin keseye girişi sırasında hasta göğüs bölgesinde baskı hissedebilir. İşlemi yapan doktor ultrasona benzeyen bir cihaz ile işleme devam eder.
• İğnenin istenen şekilde keseye yerleşmesinden sonra kateter adı verilen ince bir tüp aynı bölgeye yerleştirilir. 
• Yerleştirme işlemi tamamlandıktan sonra kateter sıvıyı boşaltması için birkaç saat içeride sabit bir şekilde tutulur.
• Sıvı tamamen boşaldığında veya istenilen seviye indiğinde iğneyle beraber kateter de bulunduğu yerden çıkarılır ve işlem tamamlanır.

Perikardiyosentezin Riskleri Nelerdir?

Cerrahi müdahale gerektiren her işlemde olduğu gibi perikardiyosentez uygulaması da bazı riskler taşımaktadır. İşlem uygulanmaya başlanmadan önce işlemi uygulayacak olan doktor tarafından bütün bu riskler göz önüne alınarak hastaya bilgilendirme yapılır ve hastanın onayı alındıktan sonra işleme başlanır. Perikardiyosentez uygulamasında görülmesi olası riskler şu şekildedir:

• Uygulama sırasında kalp krizi,
• Kalp sıvısının farklı organlara ulaşması durumunda akciğerlerin iflas etmesi,
• Yine işlem sırasında kalp ritminde ciddi anormallik, 
• Aşırı kanama,
• Uygulama bölgesinde enfeksiyon,
• İğne kullanılması sebebiyle kalp kasında delinme gibi riskler görülebilir.

Bunlarla birlikte kateter konulduktan sonra kateterin olduğu bölge enfeksiyon kapmaması için gerekli önlemler alınır. İşlem tamamlandıktan sonra bir süre hastanın nabzı ve tansiyonu gözlemlenir. Herhangi bir olumsuzluk gözlemlenmediği takdirde hastanın taburcu edilmesine karar verilir. Sakinleştirici kullanılarak uygulanan işlemlerde hasta bir yakını tarafından eve götürülür ve uygulamadan hemen sonra hastanın araba kullanılmasına izin verilmez.