Kolonoskopi, kalın bağırsak ve rektumun iç yüzeyinin incelenmesini sağlayan hayati bir tanı yöntemidir. Esnek bir tüp (kolonoskop) ile anüsten girilerek tüm kolonun görüntülenmesini mümkün kılar. Bu işlem sadece tanı amaçlı değil, aynı zamanda tedavi edici müdahaleler için de kullanılır.
Kolonoskopi Hangi Durumlarda Yapılır?
- Tarama: 50 yaş üstü bireylerde kolon kanseri erken teşhisi için rutin uygulanır.
- Tanı: Açıklanamayan karın ağrısı, kronik ishal veya kabızlık şikayetlerinde.
- Kanama: Rektal kanama veya dışkıda gizli kan pozitifliğinde.
- Takip: Polip öyküsü olanlarda veya inflamatuar bağırsak hastalığı (ülseratif kolit/Crohn) izleminde.
- Tedavi: Poliplerin çıkarılması veya darlık genişletilmesi gibi işlemler için.
Hazırlık Sürecinde Nelere Dikkat Edilmeli?
- Diyet: İşlemden 3 gün önce posalı gıdalar, çekirdekli meyveler ve kırmızı renkli besinler kesilir.
- Barsak Temizliği: İşlemden bir gün önce sıvı diyete geçilir ve doktorun verdiği özel solüsyonlar içilir.
- İlaç Düzenlemesi: Kan sulandırıcılar (warfarin, aspirin) 5-7 gün önce doktor kontrolünde kesilir.
- Eşlik Eden Hastalıklar: Diyabet veya böbrek yetmezliği varsa ek önlemler alınır.
İşlem Nasıl Gerçekleşir?
- Sedasyon: Hastaya damar yoluyla sakinleştirici verilerek rahatlatılır.
- Pozisyon: Sol yan pozisyonda yatırılan hastaya kolonoskop anüsten yavaşça ilerletilir.
- İnceleme: Kameralı cihazla bağırsak mukozası detaylı incelenir, şüpheli lezyonlar biyopsi alınır.
- Müdahale: Polipler özel tel loop ile anında çıkarılır (polipektomi).
- Süre: Ortalama 20-45 dakika sürer.
İşlem Sonrası Beklentiler
- İlk 1 Saat: Gaz çıkarma ihtiyacı ve hafif kramp normaldir.
- Beslenme: İşlemden 2 saat sonra hafif gıdalarla başlanır.
- Yan Etkiler: Nadiren kanama veya barsak delinmesi (1/1000) görülebilir.
- Acil Belirtiler: Şiddetli karın ağrısı, ateş veya kanlı dışkıda acil tıbbi yardım gerekir.
Alternatif Yöntemler
- Sanal Kolonoskopi: BT ile 3D görüntüleme, ancak biyopsi veya tedavi imkanı yok.
- Kapsül Endoskopi: Kablosuz kapsül ile ince bağırsak görüntüleme.
- Sigmoidoskopi: Sadece kalın bağırsağın son 60 cm’lik bölümünü inceler.
Sık Sorulan Sorular
- Ağrı Hissedilir mi? Sedasyon sayesinde ağrısız bir işlemdir.
- Sıklığı Ne Olmalı? Polip saptanmazsa 10 yılda bir, risk faktörü varsa 3-5 yılda bir tekrarlanır.
- Komplikasyon Riski? Deneyimli merkezlerde %0.1’den azdır.
Kolonoskopi, kolon kanserinden ölüm riskini %60-70 oranında azaltan altın standart bir yöntemdir. Düzenli tarama programlarına katılmak, erken tanı ve tedavi şansını önemli ölçüde artırır. İşlem öncesi doktorunuzla tüm endişelerinizi paylaşmanız, süreci kolaylaştıracaktır.
