Gastrektomi Nedir?

Gastrektomi, mideye ait bir bölümün ya da midenin tamamının alınmasına yönelik yapılan cerrahi operasyondur. Bu uygulama zorunlu olarak yapılabileceği gibi tercih edilerek de yapılabilir. Genel olarak mide kanseri tedavisinde zorunlu olarak yapılabilir. Obezite, tip-2 diyabet, mide boşalma sorunları gibi durumların tedavisinde de yapılabilir.

Dünyada ilk başarılı mide alınması ameliyatı 1881 yılında Theodor Bellroth tarafından gerçekleştirilmiştir. Bu ameliyatta kanserli mide başarılı bir şekilde alınmıştır. Günümüzde de mide sorunlarında bu işleme sıklıkla başvurulmaktadır. Ameliyat öncesinde hastalar geniş bir kontrolden geçerken yapılan testler sonucunda uygulanacak gastrektomi yöntemine karar verilir.

Obezite sorunu yaşayan hastalarda tüm diyet, egzersiz ve ilaç tedavisi gerçekleştirilmesine karşın istenen sonuç ortaya çıkmadığında ameliyata başvurulur. Ameliyat öncesinde doktorun detaylı bir inceleme yapması şarttır. Hastanın durumuna göre ameliyatın detaylarına karar verilir.

Gastrektomi Çeşitleri Nelerdir?

Gastrektomi çeşitleri arasından bir seçim yapılmasında hastanın sağlık sorunu, mevcut durumu, doktorun tecrübesi ve kararı etkilidir. Midenin belirli bir oranının mı yoksa tamamının mı alınacağı yapılan tetkikler sonrasında belirlenir.

Gastrektomi çeşitleri 3 başlık altında incelenebilir;

Sleeve Gastrektomi

Sleeve gastrektomi, yapılan cerrahi işlem sonrası midenin bir tüp haline getirilmesidir. Sindirim sistemi içinde yer alan yemek borusu, bağırsaklar gibi tüm bölümler boru halindedir. Mide, daha fazla gıda alması ve depolayabilmesi için kese şeklindedir. Bu operasyonda midenin büyük bir kısmı çıkarılır. Böylece yemek borusu ve bağırsaktan sonra devam eden bir sistem ortaya çıkar.

 Bu işlemde geri dönüş yoktur. İşlem sırasında mideye tüp ya da başka yabancı cisim yerleştirilmez. Hastanın durumuna göre laparoskopik sleeve gastrektomi seçenekleri de masaya yatırılabilir.

Total Gastrektomi

Total gastrektomi, midenin tamamının alınmasıdır. Bazı durumlarda midenin tamamının alınmasına karar verilebilir. Bu operasyon titizlikle planlanır ve uzman cerrahlar tarafından uygulanır. Gıdaların ilk sindiriminin başladığı midede tümör tedavisinde uygulanan tek yöntem midenin tamamının alınması olacaktır.

Total gastrektomi sonrası yaşam sürecinde hastanın genel konforu düşmez. Hasta sosyal yaşamına sorunsuz dönebilir ve beslenme alışkanlıklarını yerine getirebilir.  Sadece ameliyattan sonra normal şartlarda yenilebilen yemek miktarı bir süre yenemez. Mide tamamen çıkarıldıktan sonra yiyecekler yemek borusundan direkt olarak ince bağırsağa geçiş yapar. Mide tamamen alındığında hasta B12 vitamini takviyesini düzenli olarak almalıdır.

Subtotal Gastrektomi

Subtotal gastrektomi, midenin bir kısmının alınmasıdır. Parsiyel gastrektomi olarak da adlandırılır. Özellikle mide tümörü sorunlarında cerrah detaylı bir inceleme yapar. İnceleme sonrasında midenin tamamının alınmasına gerek olmayan durumlarda midenin belirli bir kısmı da alınabilir. Bu durumda hastada ameliyat sonrası mide işlevini yerine getirmeye devam edebilir. 

Gastrektomi Hangi Durumlarda Yapılır?

Gastrektomi işlemi mideyle ilgili birçok sorunda yapılır. Bazı durumlarda zorunlu olarak yapılırken bazı durumlarda da doktorun veya hastanın tercihi olarak gerçekleştirilebilir.

Mide alınması ameliyatı şu durumlarda yapılabilir;

• Mide Kanseri Tedavisi: Erken dönemde mide kanseri teşhisi konan hastalarda gastrektomi uygulanabilir. Kanser türü ve evresine göre midenin mümkün olan en az miktarı alınır.
• Gastroparezi Tedavisi: Midenin çok yavaş boşalması gastroparezi olarak tanımlanabilir. Bu durumda parsiyel ya da total gastrektomi yapılabilir.
• Obezite Tedavisi: Obezite tedavisinde hastanın diyet, egzersiz, ilaç gibi tüm yöntemleri kullanmasına rağmen başarı elde edememesi durumunda gastrektomiye karar verilebilir.
• Diyabet Tedavisi: 2010 yılının ardından tip 2 diyabet hastası olan kişilerde gastrektomi uygulama eğiliminde bir artış yaşanmıştır.

Gastrektominin yapılacağı durumlar ve hangi yöntemle gerçekleştirileceği hastanın durumuna göre değişecektir.

Gastrektomi Komplikasyonları Nelerdir?

Her cerrahi işlemde olduğu gibi gastrektomi de komplikasyonları bulunan bir ameliyattır. Ameliyat sonrası ortaya çıkabilecek komplikasyonlar aşağıdaki gibi gruplanmaktadır:

Obezite sorunu olan hastalara yönelik riskler;

• Kalp ve Akciğer Sorunları: Tüp mide ameliyatı sonrasında obezite sorunu olan hastalarda kalp ve akciğer sorunları yaşanabilir. Bu konuda uzmanlar gerekli önlemleri alacaktır.
• Böbrek Yetmezliği:  Obezite sorunu olan hastalarda tüp mide ameliyatında böbrek yetmezliği riski çok düşüktür. Bu riske karşı sleeve gastrektomi endikasyonları belirlendiği için risk en aza iner.
• Akciğer Sönmesi:  Obezite sorunu olan kişilerde her cerrahi işlemde olduğu gibi mide aldırma ameliyatı için de akciğer sönmesi riski bulunuyor.

Diğer hastalar için riskler şu şekildedir;

• Kanama: Ameliyat sonrasında operasyon yapılan bölgede kanama olabilir. Kanama riskine karşı doktorlar gerekli önlemi alırlar. Kanamanın uzun sürmesi durumunda bir uzmana başvurulması gerekir.
• Enfeksiyon: Operasyon sonrasında mutlaka enfeksiyon riski vardır. Hasta bölgenin hijyenine dikkat ederse ve operasyonun yapıldığı alan steril olursa enfeksiyon riski en aza iner.
• Mide Genişlemesi:  Bazı hastalarda ameliyat sonrası tüp şekline sokulan mide genişleyebilir. Bu durumda ek operasyonlar yapılması gerekebilir. Mide genişlemesi durumlarında eski kilolar tekrar alınabilir.
• Şişme ve Bulantı:  Bazı hastalarda midede boşalma güçlüğü ortaya çıkabilir. Bu durumda karın bölgesinde şişme, bulantı ya da kusma şikayetleri artacaktır.
• Midede Kaçak:  Erken dönemde ameliyat sonrası kaçak sorunları olabilir. Mide kaçağı olması durumunda hemen gerekli müdahale yapılmalıdır.

Gastrektomi Sonrası Beslenme

Total gastrektomi sonrası beslenme ilk günlerde burun içine yerleştirilen beslenme tüpüyle gerçekleştirilir. Bunun dışında ince bağırsak içinde yer alan ve direkt olarak karın duvarındaki kas ve ciltten geçen tüple de beslenme yapılır. 5-6 gün sonra bağırsak birleşiminde iyileşme olup olmadığına bakılır. Bir sorun yoksa normal yiyecek ve içecekler için hastaya izin verilir.

Mide alınması ameliyatı sonrası iyileşme süreci konforludur. Ameliyattan sonra bir süre yenilecek yiyeceklere dikkat edilmelidir. Hasta yeterli miktarda kalori alabilmek için az miktarda ve sık yemek yemelidir. Midenin belirli bir kısmı alındığı için kişi doyma hissine daha çabuk ulaşılır. Fazla yemek yenmesi durumunda rahatsızlık yaşanabilir.

Gastrektomi Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler

Gastrektomi sonrası dikkat edilmesi gerekenler konusunda hastalar doktorların belirttiği noktalara uymalıdır. Bu işlem sonrasında dikkat edilmesi gerekenler şu şekildedir;

• İlk dönemler hasta hareket halinde olmalıdır.  Evde hareket halinde olduktan sonra 1 hafta geçtiğinde kısa yürüyüşler yapılabilir.
• Operasyon sonrasında ılık duş alabilmek için doktordan izin alınması gerekir.
• Gastrektomi sırasında hastanede hastaya basınçlı emboli çoraplar giydirilir. Operasyondan sonra hasta ortalama 7-10 gün bu çorapları giymelidir.
• Mide alınması ameliyatı sonrası 15-20 gün cinsel ilişkiye girmekten kaçınılması gerekir.
• Hastalar operasyonun ardından en az 20-30 gün araç kullanmamalıdır. Araç kullanma konusunda doktorun izin verdiği süre beklenmelidir.
• Ameliyat sonrası alkol almak tehlikeli olabilir. Bu yüzden 1-2 ay kadar alkol alınmaması gerekir. Alkol kullanmak için mutlaka doktorun onay vermesi gerekmektedir.
• Hasta bir süre ağır sportif faaliyetler ve zorlayıcı fiziksel aktivitelerden kaçınmalıdır.
• Mide alınması sonrası doktorlar ağızda eriyen, sıvı multivitamin takviyesi reçete eder. Bu takviye mutlaka kullanılmalıdır.
• Ameliyat sonrası doktor kontrolleri aksatılmamalıdır. 3 ve 12 ay geçtiğinde iki defa vitamin ve mineral düzeyini ölçen kan testleri yapılır. Kontrollere zamanında gidilmeli ve doktorun önerileri dikkate alınmalıdır.
• Karın bölgesine atılan dikişler iyileşene kadar güneşle direkt olarak temas olmamalıdır. Ayrıca solaryum ya da buhar banyosu gibi sıcak ortamlardan uzak durulmalıdır.