Hemoglobin elektroforezi testi, kanınızdaki hemoglobin çeşitlerini analiz ederek talasemi, orak hücre anemisi gibi kalıtsal hemoglobin bozukluklarının teşhisinde kullanılan önemli bir laboratuvar yöntemidir. Bu test, özellikle aile öyküsü olan bireylerde veya şüpheli klinik bulgular durumunda doktorlar tarafından sıklıkla istenir. İşte testle ilgili merak edilen tüm detaylar:

Hemoglobin Elektroforezi Testi Nedir?
Hemoglobin, kırmızı kan hücrelerinde oksijen taşıyan bir proteindir. Elektroforez yöntemiyle hemoglobinin farklı tipleri (HbA, HbA2, HbF, HbS vb.) ayrıştırılır ve miktarları ölçülür. Bu sayede anormal hemoglobin varyantları veya eksiklikleri tespit edilebilir.

Test Hangi Durumlarda İstenir?

• Ailesinde talasemi veya orak hücre anemisi öyküsü olanlar,
• Kansızlık (anemi) şikayetiyle başvuran hastalar,
• Rutin tarama programları kapsamında (özellikle evlilik öncesi),
• Gebelikte bebekte hemoglobin bozukluğu şüphesi durumlarında.

Test Nerede Yapılır?
Hemoglobin elektroforezi testi, üç tip sağlık kuruluşunda gerçekleştirilir:

1. Üniversite Hastaneleri ve Devlet Hastaneleri: Bünyesinde hematoloji veya biyokimya laboratuvarı bulunan merkezlerde yapılır. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) anlaşmalı hastanelerde ücret talep edilmez.
2. Özel Laboratuvarlar: Hızlı sonuç almak isteyenler için tercih edilir. Ücretler kuruma göre 150-500 TL arasında değişir.
3. Talasemi Tanı Merkezleri: Özellikle Akdeniz bölgesindeki illerde (Antalya, Adana, Mersin) yoğunlaşmış uzman merkezlerdir.

Test Nasıl Yapılır?

• Hazırlık: Aç veya tok olmanız fark etmez, ancak aç karnına yapılması tercih edilir.
• İşlem: Kolunuzdaki bir damardan 2-3 ml kan örneği alınır.
• Süreç: Kan örneği, elektroforez cihazında özel boyalarla işlenerek hemoglobin tipleri ayrıştırılır.

Sonuçlar Kaç Günde Çıkar?
Test sonuçları genellikle 3-7 iş günü içinde hazırlanır. Acil durumlarda bazı özel laboratuvarlar 24 saatte sonuç verebilir. Üniversite hastanelerinde ise yoğunluğa bağlı olarak süre 1 haftaya kadar uzayabilir.

Sonuçlar Nasıl Yorumlanır?

• Normal Değerler:
  • HbA: %95-98,
  • HbA2: %1,5-3,5,
  • HbF: <%2 (yetişkinlerde).
• Anormal Sonuçlar:
  • HbA2 >%3,5 ve HbF yüksekliği talasemi taşıyıcılığına işaret eder.
  • HbS varlığı orak hücre anemisi anlamına gelebilir.

Test Sonrası Süreç
Anormal sonuçlarda hematoloji uzmanına yönlendirilirsiniz. Talasemi taşıyıcısı çıkan bireylerin aile üyeleri de taranmalıdır. Gebelikte riskli bulunursa, amniyosentez veya CVS ile fetal DNA analizi önerilir.

Sık Sorulan Sorular

• Testin Yan Etkisi Var mı? Standart kan alımı dışında bir risk yoktur.
• Çocuklara Uygulanabilir mi? Evet, her yaş grubunda güvenle yapılır.
• Tekrar Ne Zaman Yaptırmalı? Taşıyıcılık teşhisi konulanların ömür boyu tekrarlaması gerekmez.