El cerrahisi, el bileği ve parmaklardaki hastalıkların, yaralanmaların ve deformitelerin tedavisini üstlenen özelleşmiş bir ortopedi dalıdır. Bu alan; kemik, eklem, tendon, sinir ve damar yapılarının mikroskobik onarımını kapsayan hassas müdahaleler gerektirir.
El Cerrahisinin İlgilendiği Başlıca Durumlar
- Karpal Tünel Sendromu: Median sinirin bilekte sıkışmasıyla ellerde uyuşma, güç kaybı
- Tetik Parmak: Tendon kılıfı iltihabı nedeniyle parmağın kilitlenmesi
- Dupuytren Kontraktürü: Avuç içi dokuların kalınlaşmasıyla parmakların içe doğru bükülmesi
- Travmatik Yaralanmalar: Kesici delici alet yaralanmaları, kırıklar, tendon kopmaları
- Romatoid Artrit: El eklemlerinde şekil bozuklukları ve fonksiyon kaybı
- Tümörler: El ve bilekte iyi/kötü huylu kitleler
Teşhis Yöntemleri
- Fizik Muayene: Duyu testleri, motor fonksiyon değerlendirmesi
- Elektromiyografi (EMG): Sinir iletim hızı ölçümü
- Görüntüleme: Röntgen, MRI, ultrasonla anatomik detayların incelenmesi
- Laboratuvar Testleri: Enfeksiyon veya enflamatuar belirteçlerin araştırılması
Cerrahi Tedavi Seçenekleri
- Açık Cerrahi: Karpal tünel gevşetme, tendon transferi gibi geleneksel yöntemler
- Artroskopi: Eklem içi problemlerin kameralı minimal invaziv müdahalesi
- Mikrocerrahi: Sinir onarımı veya damar anastomozu için mikroskop kullanımı
- Rekonstrüktif Cerrahi: Doğumsal deformitelerin düzeltilmesi
- Protez Uygulamaları: İleri eklem hasarlarında eklem replasmanı
Ameliyat Sonrası İyileşme Süreci
Operasyon sonrası ilk 72 saat şişlik kontrolü ve ağrı yönetimi kritiktir. Atel veya alçıyla 3-6 hafta immobilizasyon gerekebilir. İlk kontrolden sonra rehabilitasyon süreci başlar:
- Hafta 1-6: Edema masajı, pasif hareket açıklığı egzersizleri
- Hafta 6-12: Aktif dirençli egzersizler, fonksiyonel aktivite eğitimi
- Hafta 12+: Kuvvetlendirme çalışmaları, mesleki terapi
Riskler ve Komplikasyonlar
- Enfeksiyon (%1-3 vakada)
- Sertlik ve hareket kısıtlılığı
- Sinir hasarına bağlı duyu kaybı
- Kompleks bölgesel ağrı sendromu (CRPS)
- Damar problemleri nedeniyle iyileşme gecikmesi
Rehabilitasyonun Rolü
Fizyoterapist eşliğinde yapılan özelleşmiş programlar; el fonksiyonlarının %85-95 oranında geri kazanılmasını sağlar. Ergoterapi ise günlük yaşam aktivitelerine dönüşü hızlandırır.
Teknolojik Gelişmeler
- Biyoemilebilir vidalar: İkinci ameliyat gerektirmeyen çözünen implantlar
- 3B baskılı özel implantlar: Anatomiye uyumlu kişiselleştirilmiş protezler
- Nöromodülasyon: Sinir onarımında elektriksel uyarım teknikleri
El cerrahisi başarısı; erken teşhis, doğru cerrahi teknik ve disiplinli rehabilitasyon üçlüsüne bağlıdır. Şikayetlerinizde gecikmeden el cerrahisi uzmanına başvurmanız kalıcı hasarı önleyecektir.
