El ayak ağız hastalığı, özellikle 5 yaş altı çocuklarda yaygın olarak görülen viral bir enfeksiyondur. Coxsackievirus A16 ve Enterovirus 71 gibi virüslerin neden olduğu bu hastalık, ağız içinde yaralar, el ve ayaklarda döküntülerle karakterizedir. Peki bu hastalık nasıl bulaşır? Yetişkinler risk altında mı? İşte tüm detaylar:
El Ayak Ağız Hastalığı Nasıl Bulaşır?
Hastalık, enfekte kişilerin solunum salgıları (tükürük, balgam), dışkı veya döküntülerdeki sıvıyla temas sonucu yayılır. Bulaşma yolları şunlardır:
- Direkt Temas: Hasta çocukların öksürük/hapşırık yoluyla havaya saçılan damlacıkların solunması.
- Ortak Eşya Kullanımı: Oyuncak, havlu veya tabak gibi nesnelerin paylaşılması.
- Dışkı-Ağız Yolu: Kirli ellerin ağza götürülmesi (özellikle bez değişimi sonrası).
- Döküntü Sıvısı: Kabarcıklar patladığında içeriğin temas etmesi.
Yetişkinlere Bulaşır mı?
El ayak ağız hastalığı genellikle çocukları etkilese de yetişkinlerde de görülebilir. Yetişkinlerde bulaşma riskini artıran faktörler şunlardır:
- Bağışıklık Sisteminin Zayıflığı: Kronik hastalıklar veya stres bağışıklığı düşürürse risk artar.
- Hasta Çocukla Yakın Temas: Ebeveynler, öğretmenler veya sağlık çalışanları daha fazla maruz kalabilir.
- Hijyen Eksikliği: Ellerin sık yıkanmaması virüsün yayılmasını kolaylaştırır.
Yetişkinlerde belirtiler genellikle hafif seyreder, ancak nadiren ateş, boğaz ağrısı ve eklem ağrısı görülebilir.
Hangi Durumlarda Bulaşma Riski Yüksektir?
- Kreş, okul gibi kalabalık ortamlar.
- Hijyen standartlarının düşük olduğu toplu yaşam alanları.
- Hastalığın ilk 7 günü (semptomlar henüz belirginleşmeden önce).
Korunma Yöntemleri
- Elleri sabunla en az 20 saniye yıkamak.
- Hasta kişilerin kişisel eşyalarını ayırmak.
- Döküntülere direkt temas etmemek.
- Oyuncak ve yüzeyleri düzenli dezenfekte etmek.
Yetişkenlerde Tedavi ve Yönetim
Antiviral bir tedavi olmadığı için semptomların hafifletilmesi hedeflenir:
- Ağrı kesiciler (parasetamol) ateş ve ağrıyı azaltır.
- Ağız yaraları için antiseptik gargaralar kullanılabilir.
- Bol sıvı tüketimi ve dinlenme önerilir.
Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?
- Yutkunma güçlüğü nedeniyle sıvı alınamıyorsa.
- Ateş 3 günden uzun sürerse.
- Döküntülerde iltihaplanma veya şiddetli kaşıntı varsa.
El ayak ağız hastalığı çoğunlukla 7-10 günde kendiliğinden iyileşir. Ancak hamilelerde erken doğum riskine yol açabileceğinden dikkatli olunmalıdır.
