El ayak ağız hastalığı, özellikle 5 yaş altı çocuklarda yaygın görülen viral bir enfeksiyondur. Coxsackievirus A16 ve Enterovirus 71 gibi virüslerin neden olduğu bu hastalık, hafif ateş ve karakteristik döküntülerle kendini gösterir. İşte hastalığın başlangıç evresinden iyileşme sürecine kadar tüm detaylar:

Hastalığın İlk Belirtileri
El ayak ağız hastalığı genellikle ateş, boğaz ağrısı ve halsizlik ile başlar. Bu erken semptomlar, virüse maruz kaldıktan 3-6 gün sonra ortaya çıkar. Çocuklarda iştah kaybı ve genel bir keyifsizlik hali de görülebilir. Ateş genellikle 38-39°C aralığındadır ve 1-2 gün sürer.

Döküntülerin Ortaya Çıkışı
Ateşin ardından ağız içinde küçük kırmızı lekeler belirir. Bu lekeler hızla ağrılı ülserlere dönüşerek yemek yemeyi zorlaştırabilir. Aynı dönemde avuç içi, ayak tabanı ve kalçada kırmızı döküntüler görülmeye başlar. Döküntüler bazen diz ve dirseklerde de oluşabilir. Derideki lezyonlar su toplamış kabarcıklar şeklindedir ve kaşıntıya neden olmaz.

Bulaşma Yolları
Hastalık, tükürük, burun salgısı veya döküntü sıvısı ile doğrudan temas yoluyla yayılır. Virüs, oyuncaklar veya ortak kullanılan eşyalar üzerinde saatlerce canlı kalabilir. Kreş ve okul gibi kalabalık ortamlar bulaşma riskini artırır. En bulaşıcı olduğu dönem, ateş ve döküntülerin ilk ortaya çıktığı günlerdir.

Risk Grupları ve Komplikasyonlar
Bağışıklık sistemi zayıf bireylerde ve hamilelerde hastalık daha ağır seyredebilir. Nadiren aseptik menenjit veya miyokardit gibi ciddi komplikasyonlar gelişebilir. Gebelikte geçirilen enfeksiyonlar, düşük veya erken doğum riskini hafifçe artırabilir.

Teşhis ve Tedavi Yaklaşımı
Tanı genellikle klinik bulgulara dayanarak konulur. Gerektiğinde boğaz sürüntüsü veya dışkı örneğinden virüs izolasyonu yapılabilir. Spesifik bir antiviral tedavi olmadığı için:

• Ateş düşürücüler (parasetamol) kullanılır.
• Ağız yaraları için topikal anestezik jeller önerilir.
• Bol sıvı alımı ve yumuşak gıdalarla beslenme desteklenir.

Korunma Yöntemleri

• Ellerin sık sık sabunla yıkanması.
• Hasta çocukların okula gönderilmemesi.
• Ortak eşyaların dezenfekte edilmesi.
• Hamilelerin hasta bireylerden uzak durması.

Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?

• Ateş 3 günden uzun sürerse.
• Çocuk yemek yemeyi veya sıvı almayı reddederse.
• Boyun sertliği veya nöbet gibi ciddi belirtiler ortaya çıkarsa.

El ayak ağız hastalığı genellikle 7-10 gün içinde kendiliğinden iyileşir. Ancak bağışıklık sistemi zayıf hastalarda uzun süreli takip gerekebilir.