Çocuk nörolojisi, 0-18 yaş grubundaki bireylerin beyin, omurilik, sinir sistemi ve kas hastalıklarını inceleyen tıp dalıdır. Bu uzmanlık alanı, gelişimsel sorunlardan epilepsiye, kas hastalıklarından nörogenetik bozukluklara kadar geniş bir yelpazede tanı ve tedavi hizmeti sunar. Çocuk nörolojisi uzmanları (pediatrik nörologlar), nörolojik sorunların çocuğun bilişsel, motor ve sosyal gelişimini etkilememesi için multidisipliner bir yaklaşım benimser.
Hangi Hastalıklara Bakar?
Çocuk nörolojisinin ilgilendiği başlıca hastalıklar arasında epilepsi (sara hastalığı), serebral palsi (beyin felci), migren ve diğer baş ağrısı türleri, otizm spektrum bozukluğu, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB), kas distrofileri, metabolik nörolojik hastalıklar, omurilik hastalıkları ve beyin tümörleri yer alır. Ayrıca gelişimsel gerilik, konuşma bozuklukları veya yürüme gecikmesi gibi durumlar da bu alanın kapsamındadır.
Tanı Yöntemleri
Tanı sürecinde öncelikle detaylı hasta öyküsü ve nörolojik muayene yapılır. Elektroensefalografi (EEG), epilepsi şüphesinde beyin dalgalarını kaydeder. Manyetik rezonans görüntüleme (MRI) ve bilgisayarlı tomografi (BT) beyin yapısal anomalilerini tespit eder. Kas hastalıklarında EMG (elektromiyografi), sinir iletim hızını ölçer. Kan testleri, metabolik veya genetik bozuklukları araştırırken, lomber ponksiyon menenjit tanısında kullanılır.
Tedavi Yaklaşımları
- Epilepsi Tedavisi: Antiepileptik ilaçlarla nöbet kontrolü sağlanır. İlaç dirençli vakalarda ketojenik diyet veya epilepsi cerrahisi gündeme gelir.
- Serebral Palsi Yönetimi: Fizik tedavi, botulinum toksin enjeksiyonları ve ortezlerle hareket kısıtlılığı azaltılır.
- Gelişimsel Destek: Konuşma terapisi, özel eğitim ve ergoterapi ile bilişsel beceriler güçlendirilir.
- Nörogenetik Hastalıklar: Enzim replasman tedavileri veya gen terapileri gibi yenilikçi yöntemler uygulanır.
Ailelere Yönelik Destek
Tedavi sürecinde aile eğitimi kritik rol oynar. Nöbet yönetimi, ilaç dozajı veya fizyoterapi egzersizleri konusunda aileler bilgilendirilir. Psikolojik danışmanlık, kronik hastalıklarda duygusal uyumu kolaylaştırır. Sosyal destek programları ile ailelerin yaşam kalitesi artırılır.
Ne Zaman Başvurulmalı?
Aşağıdaki belirtiler varsa çocuk nörolojisi uzmanına acilen danışılmalıdır:
- Tekrarlayan bilinç kaybı veya nöbetler
- Başını tutma, oturma, yürüme gibi motor becerilerde belirgin gecikme
- Ani gelişen denge kaybı veya yürüme bozukluğu
- Şiddetli ve inatçı baş ağrıları
- Kaslarda nedensiz güçsüzlük veya sertlik
- Göz teması kurmama, ismiyle çağrılınca tepkisiz kalma gibi sosyal iletişim sorunları
Çocuk Nörolojisinde Yenilikler
Günümüzde genetik testler (tüm ekzom dizileme), nadir hastalıkların tanısını hızlandırıyor. Nöromodülasyon teknikleri (derin beyin stimülasyonu), distoni hastalarında umut vaat ediyor. Yenidoğan tarama programları, metabolik hastalıkların erken teşhisini sağlıyor.
Süreç Nasıl İşler?
İlk muayenede ayrıntılı öykü alınır ve nörolojik muayene yapılır. Gerekirse EEG, MRI gibi tetkikler istenir. Tanı konduktan sonra kişiye özel tedavi planı oluşturulur. Düzenli kontrollerle tedavi etkinliği değerlendirilir ve multidisipliner ekip (fizyoterapist, çocuk psikiyatristi) ile iş birliği yapılır.
