Böbrek reflüsü (vezikoüreteral reflü), idrarın mesaneden böbreklere doğru anormal şekilde geri kaçışıdır. Bu durum özellikle çocuklarda sık görülür ve tedavi edilmezse böbrek hasarına yol açabilir. İşte böbrek reflüsü hakkında bilinmesi gerekenler:
Böbrek Reflüsü Nedir?
Sağlıklı bireylerde idrar, böbreklerden üreterler yoluyla mesaneye tek yönlü akar. Böbrek reflüsünde ise mesane kasılması sırasında idrarın bir kısmı üreterlere geri kaçar. Bu durum doğuştan (primer) veya mesane çıkış tıkanıklığı gibi sorunlara bağlı (sekonder) gelişebilir. Çocukların %1-2’sinde görülür ve kız çocuklarında daha yaygındır.
Belirtiler ve İşaretler
- Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları (ateş, yanma)
- Karın veya bel ağrısı
- İdrarda kan veya kötü koku
- Büyüme geriliği ve kilo alamama
- Yüksek tansiyon (ileri evrelerde)
- Bebeklerde huzursuzluk ve kusma
Teşhis Yöntemleri
- Voiding Sistoüretrografi (VCUG): Mesaneye kontrast madde verilerek röntgen çekilmesi (altın standart)
- Ultrason: Böbreklerde genişleme ve hasar tespiti
- DMSA Sintigrafisi: Böbrek fonksiyonlarının ve skar dokusunun değerlendirilmesi
- İdrar Analizi: Enfeksiyon ve protein kaçağı araştırması
Tedavi Yaklaşımları
-
Gözlem ve İzlem:
- Düşük dereceli reflülerde (Grade I-II) kendiliğinden düzelme olasılığı yüksektir
- Profilaktik antibiyotik kullanımı (trimetoprim/sulfametoksazol)
- Düzenli ultrason ve idrar tahlili kontrolleri
-
Endoskopik Tedavi:
- Deflux gibi dolgu maddelerinin üreter ağzına enjeksiyonu
- %85 başarı oranı, ayaktan uygulanabilir
-
Cerrahi Müdahale:
- Açık cerrahi (üreteral reimplantasyon)
- Laparoskopik veya robotik cerrahi seçenekleri
- Yüksek dereceli reflülerde (Grade IV-V) tercih edilir
Komplikasyonlar ve Riskler
Tedavi edilmeyen reflü, böbrek parankiminde kalıcı hasara yol açabilir. Skar dokusu gelişimi, kronik böbrek yetmezliği ve hipertansiyon riskini artırır. Tekrarlayan enfeksiyonlar sepsis gibi hayati tehditlere neden olabilir.
Korunma ve Yönetim Önerileri
- Çocuklarda doğru tuvalet alışkanlığı kazandırma
- Kabızlığın önlenmesi (diyet lifi artışı)
- Yeterli sıvı alımı
- İdrar tutma alışkanlığının kırılması
- Sigara dumanı maruziyetinden kaçınma
Hangi Durumlarda Doktora Başvurulmalı?
- Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu
- Açıklanamayan ateş
- İdrarda kan veya bulanıklık
- Büyüme geriliği şüphesi
Çocuk nefroloji uzmanı ve üroloji hekimi bu süreçte iş birliği içinde çalışır. Erken teşhis ve uygun tedavi ile böbrek hasarı önlenebilir.
