Böbrek çürümesi (piyelonefrit), böbreklerin bakteriyel enfeksiyon sonucu iltihaplanmasıdır. Genellikle idrar yolu enfeksiyonunun böbreklere yayılmasıyla oluşur ve acil tedavi gerektiren ciddi bir durumdur. Tedavi edilmezse kalıcı böbrek hasarına veya sepsis gibi hayati risklere yol açabilir.
Böbrek Çürümesinin Nedenleri
En yaygın sebep Escherichia coli (E. coli) bakterisidir. Bu bakteri bağırsaklarda bulunur ve idrar yoluyla böbreklere ulaşır. Risk faktörleri arasında idrar yolu anomalileri, böbrek taşları, uzun süreli kateter kullanımı, şeker hastalığı ve bağışıklık sistemi zayıflığı yer alır. Kadınlarda üretranın kısa olması nedeniyle risk daha yüksektir.
Belirtiler ve İşaretler
- Ateş ve Titreme: 38.5°C üzerinde yüksek ateş
- Yan Ağrısı: Tek taraflı, bıçak saplanır tarzda şiddetli ağrı
- İdrar Değişiklikleri: Kanlı idrar, bulanık görünüm, kötü koku
- Sistit Bulguları: Sık idrara çıkma, yanma hissi
- Genel Semptomlar: Bulantı, kusma, halsizlik
Teşhis Yöntemleri
- İdrar Tahlili: Lökosit, eritrosit ve bakteri varlığının araştırılması
- İdrar Kültürü: Enfeksiyon etkeninin belirlenmesi
- Kan Testleri: CRP ve lökosit yüksekliği
- Görüntüleme: Ultrason veya BT ile böbrek yapısının değerlendirilmesi
Tedavi Süreci
- Antibiyotik Tedavisi:
- Başlangıçta damar yoluyla seftriakson veya siprofloksasin
- Kültür sonuçlarına göre 10-14 günlük oral antibiyotik
- Semptomatik Tedavi:
- Ağrı kesiciler (ketorolak)
- Ateş düşürücüler (parasetamol)
- Hastane Yatışı:
- Şiddetli vakalarda, yaşlı hastalarda veya gebelerde
- İntravenöz sıvı desteği
- Cerrahi Müdahale:
- Apse veya tıkanıklık durumunda drenaj
Komplikasyonlar
- Böbrek Yetmezliği: Nefronların kalıcı hasarı
- Sepsis: Enfeksiyonun kana yayılması
- Hipertansiyon: Böbrek fonksiyon bozukluğuna bağlı
- Kronik Piyelonefrit: Tekrarlayan enfeksiyonlar
Korunma Stratejileri
- Hijyen: Tuvalet sonrası temizliğin önden arkaya yapılması
- Sıvı Alımı: Günde 2-3 litre su tüketimi
- İdrar Tutmama: Mesanenin düzenli boşaltılması
- Cinsel Sağlık: İlişki sonrası idrara çıkma
- Risk Grupları: Diyabet kontrolü ve düzenli kontroller
Ne Zaman Acil Başvurulmalı?
- Ateşin 39°C üzerine çıkması
- İdrar çıkışının durması
- Şiddetli dehidratasyon bulguları
- Bilinç bulanıklığı
Böbrek çürümesi tedavisinde erken müdahale kritik önem taşır. Belirtiler ortaya çıktığında nefroloji veya üroloji uzmanına başvurulmalıdır. Kronik vakalarda böbrek fonksiyonlarını korumak için düzenli takip şarttır.
