Alkol Zehirlenmesi

Alkol Zehirlenmesi Nedir?

Alkol; yapısında hidrojen, oksijen ve karbon bulunduran ve karbon atomuna bir OH grubu bağlanmış olan, şarap, bira, gibi sıvıların ya da patates, pancar nişastasının şekerleştirilmesi sonucu ortaya çıkan glikoz çözeltilerin mayalanmış özelliklerinin damıtılması ile elde edilmiş yanıcı, uçucu, kokulu renksiz bir sıvıdır.

Ağız yolu ile alınan bu sıvı, ince bağırsaklardan emilerek hızlı bir şekilde kana karışır. Kandaki en yüksek konsantrasyon noktasına genellikle 40-60 dakikaları arasında ulaşır.

Kana karışma hızı kandan atılma hızından çok daha fazladır.  Alkolün %90’lık kısmı karaciğerde parçalanır. Geri kalan kısmı ise solunum sistemi, terleme ve idrar ile değişime uğramadan atılır.

Alkolün kandaki konsantrasyonuna göre kişilerin durumu basit bir sarhoşluktan, komaya kadar gidebilir.

Kısa süre içerisinde aşırı alkol alımı ve kandaki alkol konsantrasyonunun çok fazla artması sonucu Alkol zehirlenmesi gerçekleşir. Bu durum bazen ölümcül sonuçlar veren ve acil müdahale gerektiren bir durumdur.

En sık etil alkol ve metil alkol nedeni ile oluşan zehirlenmeler görülmektedir. Özellikle etil alkol dünya üzerinde en çok istismar edilen ve kullanılan alkoldür. Kullanımı, her yaştaki ergen, yetişkinler ve sosyoekonomik düzeyi yüksek gruplarda yaygındır. Muazzam bir mali ve sosyal maliyeti temsil eder.

Alkol Zehirlenmesi Belirtileri Nelerdir?

Etil Alkol Zehirlenmesi Belirtileri ve Etkileri

• Düşük dozda sinir sistemini baskılar ve sistemi güçten düşürür. Yüksek dozda bütün sistemleri baskılar ve güçten düşürür.
• 250 mg ve üzeri kan konsantrasyonuna ulaştığında koma riski mevcuttur.
• Kalp ve damar sistemi üzerine etkileri, vücutta  yaygın damarların genişlemesi, aritmi denilen kalp atış hızı ve ritminin düzensizliği ya da eşitsizliği, kalp kaynaklı herhangi bir bölgeye pıhtı atması, ani kalp krizi ve bunlara bağlı ani ölümler.
• Solunum sistemi üzerine etkileri, solunum sistemini baskılar ve güçten düşürür, kan asit düzeyinin artmasına neden olur, atelektazi denilen akciğerin büzüşmesi, pnömoni.
• Sinir sistemine etkileri, şuur bozukluğu, ani bilinç kaybı, kas koordinasyon bozuklukları, sinir sisteminin baskılanması, koma, beyin kanaması.
• Endokrin sisteme etkileri, kan şekeri düşüklüğü (hipoglisemi), kandaki fosfat, kalsiyum, potasyum gibi minerallerin düşüklüğü, kanda üre miktarının artması, vücut sıcaklığının 36,5 derecenin altına inmesi
• Sindirim sistemi üzerine etkileri, bulantı, karın ağrısı, aşırı kusma

Metil Alkol Zehirlenmesinin Belirtileri ve Etkileri

• Sinir sistemi baskılanır ve güçten düşer.
• Görme bozukluğu oluşur. Kar fırtınası manzarası denilmektedir bu duruma birey fırtınada gibi görür.
• Karın ağrısı, kusma, bulantı
• Kalp ritminin artması veya azalması
• Nöbet, koma ve ani gelişen ölüm

Alkol Zehirlenmesi Nedenleri Nelerdir?

Vücuda yeterli miktar alındığında vücudun kimyasal ve fiziksel düzenine etki ederek sonuçta ölüme yol açan maddelere toksin ya da zehir denilir.

Zehirlenme, bu tarz maddelerin yeterli miktarda alınması sonucu dokularda hasar meydana gelmesi durumudur.

Çağımızda sık rastlanan zehirlenme türlerinden biri de alkol zehirlenmeleridir. En sık etil alkol ve metil alkolün sebep olduğu zehirlenmeler ile hastanelere başvurulmaktadır.

İçkiler ile alınan alkolün %80’lik kısmı ince bağırsaktan %10-15’lik kısmı mideden emilirken kalanı farklı yollar ile vücuttan atılır. Alkolün kandaki konsantrasyonu genellikle bireyin zehirlenme derecesi ile ilişkili olsa da her bireyde alışkanlıkların farklılıklarından dolayı farklı seviyelerde zehirlenme olabilir.

Ortalama alınan ölçütlere göre 100 ml litre kanda mg cinsinden bulunan alkol konsantrasyonu sonucu beklenen bulgular şöyledir:

• 10-30 mg hafif fizyolojik bozulmaların başlangıcı.
• 30-50 mg araba kullanmak gibi kompleks hünerlerin bozulması.
• 50-70 mg kendine aşırı güven hissi, dikkat bozukluğu, gülme, fazla konuşma, duygusallaşma
• 70-100 mg muhakeme gücünde artan bozulma, görme keskinliğinde ve netliğinde problemler.
• 100-150 mg konuşurken heceleri karıştırarak konuşma, kararsızlık ve huzursuzluk
• 150-200 mg kasılmalar, titremeler, mide bulantısı, sendeleyerek yürüme, koordinasyon kaybı, uykuya meyilli olmak
• 200-300 mg aşırı kusma, uykuya meyilli olma, koma riski
• 300-350 mg koma riskinde artış, kusmuğun geri yutulması
• 350 mg ve üstünde solunum merkezi devre dışı kalır ve birey solumakta zorlanır
• 350 mg üzerinde solunum devre dışı kaldığı için ölüm gerçekleşebilir. Bu düzeyin altında ise kusmuğun geri aspire edilmesi yani yutulması sonucu ve ya şuur bozukluğu sonucunda meydana gelen kazalar ile ölüm gerçekleşebilir.

Alkol Zehirlenmesi Teşhisi

Etil alkol zehirlenmesi, teşhisi hastanın öyküsünün alınması ile konulur. Laboratuvar testlerinde ise etil alkolün kandaki konsantrasyonun ölçülmesi teşhisi destekler.

Etil alkol zehirlenmesinde kullanılan kan testlerinde bakılan bazı parametreler de mevcuttur. Bu parametreler şunlardır, kan şekeri miktarı, kan elektrolit düzeyleri (kalsiyum, fosfor, potasyum gibi), tam kan sayımları, amilaz, lipaz, kandaki üre miktarı, karaciğer enzimleri, amonyak düzeyi.

Metil alkol zehirlenmesi, teşhisi hastadan alınan öykü ile konulmaktadır. Bunun dışında laboratuvar testleri zehirlenme teşhisini desteklenmektedir.

İstenen kan tetkiklerinde aranan parametreler şunlardır, kan üre azot miktarı, serum kreatin düzeyi, kan protein miktarları, kandaki elektrolitlerin miktarları (kalsiyum, fosfor, potasyum gibi).

Alkol zehirlenmesinde en temel teşhis yöntemi hasta birey veya yakınlarından alınan anamnez adı verilen hastanın öyküsünü sorgulama yöntemi ile koyulur.

Alkol Zehirlenmesi Tedavisi

Etil alkol zehirlenmesi ile gelen hastada, Hızlı şekilde hastaya oksijen maskesi takılır, damar içerisine elektrolit (sodyum, klor gibi) içeren sıvılar gönderilir. Bireye bunlara ek olarak 100 mg tiamin ve 0,4 mg naloksan uygulanır.

Beslenme bozukluğu olan ve daha önceden yine zehirlenme görülmüş vakalara tedavi sürecinde multivitamin destekleri de verilir.

Komaya giren hastalarda ise kar zarar ilişkileri düşünülerek hemodiyaliz tedavisi ile etil alkol kandan ayrıştırılır.

Metil alkol zehirlenmesi ile gelen hastada, hastanın hemen havayolu solunum ve dolaşımı kontrol edilir ve hastaya oksijen tedavisi verilir. Hızlı şekilde damar yolları açılır ve elektrolit içerikli sıvılar damar yolu ile hastaya verilir.

Bilinç bulanıklığı varsa 100 mg tiamin ve 0.4 mg naloksan tedavisi uygulanır.

Hastaya etil alkol verilir. Etil alkol, metil alkolden daha kolay uzaklaştırıldığı için ve metil alkolden önce baskılanacak bölgelere etki ettiği için verilir. Sonuçta metil alkol etkisi azalır. Ek tedavi olarak folik asit ve sodyum bikarbonat gibi bileşikler hastaya verilir.

Komada ki bireyde kâr zarar ilişkisine göre hemodiyaliz yöntemi ile metil alkol kandan ayrıştırılır.

Alkol Zehirlenmesi Tedavi Edilmezse

Alkol Zehirlenmesi acil müdahale gerektiren bir sağlık sorunudur. Zehirlenen birey en kısa sürede hastaneye ulaştırılmalıdır. Hastaneye ulaştırılmış birey hızlı şekilde tedavi edilmelidir.

Eğer zamanında zehirlenen bir birey zamanında hastaneye ulaşamaz ise bu durumun sonucu ölüm olacaktır. Alkol alyuvarların oksijen taşıma kapasitelerini azaltır ve kişilerde ciddi solunum krizine neden olur. Yeterince solunum gerçekleştiremeyen birey bu durum sonucunda hayatını kaybeder.

Bunun dışında zehirlenmiş bireyde tedavi hızlı şekilde yapılmazsa kusmayı tekrar aspire etmesi veya beyin kanamaları gibi sebepler de kişinin hayatını kaybetmesine neden olur.

Elektrolit bozuklukları kalbin çalışmasını etkileyerek kişinin kalp krizi geçirmesine veya kalp ritimlerim değişmesine neden olarak ölümüne neden olabilir.

Alkol Zehirlenmesine Ne İyi Gelir?

Alkol Zehirlenmesine iyi gelecek olan şey zehirlenme anlaşıldığı anda alkol tüketiminin engellenmesidir.

Kandaki alkol konsantrasyonu arttıkça bilinç değişikliği ve şuur bozukluğundan koma durumuna kadar ilerleyen çok ciddi sorunlar oluşmaktadır.

Bu sorunların oluşmaması için alkol tüketimi hemen durdurulmalı, birey hemen en yakın sağlık kuruluşuna ulaştırılmalıdır.

Çağın büyük bir problemi haline gelen bu zehirlenme türünde bireye farklı sıvılar içirmek, bireyi kusturmaya çalışmak gibi şeylerden kaçınılmalı ve hemen acilen işin uzmanı doktorlara bireyler ulaştırılmalıdır.

Alkol Zehirlenmesine Ne İyi Gelmez?

• Zehirlenmiş bireylerin batıl yöntemlerden olan kafeinli sıvılar tüketmeleri.
• Aktif kömür tedavileri
• Alkol alımının kesilmemesi
• Aç karnına alkol tüketilmesi
• Alkol etkileşimini ve emilimini arttırıcı ilaçların kullanılması (aspirin gibi)
• Alkol ile birlikte uyuşturucu madde veya sentetik madde kullanımı
• Alkol ile birlikte enerji içeceği türü içecekler tüketilmesi

Alkol Zehirlenmesi İlaçları

Tiamin, B1 vitaminidir. Alkol zehirlenmesi tedavisinde uygulanan tedavi seçeneklerinden biridir. Gebe bireylerde kullanılabilir.

• Olası yan etkiler: Alerjik reaksiyonlar, Ciltte kızarıklık, kaşıntı, mide bulantısı, kusma

Naloksan, opioid ve alkol zehirlenmesinde hızlı etkisi nedeni ile kullanılan ilaçtır. Gebelerde kullanılması için henüz bir kanıt mevcut değildir.

• Olası yan etkileri: Akciğer ödemi, yoksunluk sendromunun derinleşmesi, tansiyon yükselmesi, ajitasyon

Alkol Zehirlenmesi için Hangi Doktora Gidilir?

Özellikle yaz aylarında artan alkol tüketimi sonucu bu dönemlerde zehirlenme vakaları artar. Bu artışta büyük bir rol de uygun olmayan ve yasal olmayan yöntemler ile üretilen alkollerindir.

İster etil alkol olsun ister metil alkol olsun etkileri sarhoşluk ile başlar ve tüketim devam ettikçe bu etki daha da artmaktadır.

Birey veya bireye eşlik eden başka biri bulanık görme ile başlayan zehirlenme başlangıcında alkol alımı durdurmalı ve en yakın hastanenin acil servisine başvurmalıdır.

Acil Servis uzmanları acil müdahalelerini yaptıktan sonra Klinik Toksikoloji uzmanları, Dahiliye ve Gastroenteroloji bölümü uzmanları ve zehirlenme vakalarını danışma birimi ile ortaklaşa tedavi devamlılığını sağlayacaktır.

Alkol zehirlenmesi çok acil müdahale gerektiren ve müdahale edilmediğinde solunumu sistemi ile dolaşım sistemi  başta olmak üzere bütün sistemleri baskılar ve ani ölüm tablosu ile sonuçlanır.

Belirtileri hisseder hissetmez tüketim kesilmeli ve zaman kaybı olmaksızın hastaneye başvurulmalıdır.