Albumin, karaciğerde üretilen ve kan plazmasında en yüksek konsantrasyona sahip olan hayati bir proteindir. Vücutta sıvı dengesinin düzenlenmesi, hormonların ve ilaçların taşınması, dokuların onarımı gibi kritik işlevleri bulunur. Kandaki normal değerleri yetişkinlerde 3.5-5.5 g/dL aralığındadır. Bu seviyenin altına düşmesi "hipoalbuminemi" olarak tanımlanır ve ciddi sağlık sorunlarının habercisi olabilir.
Albumin Düşüklüğünün Nedenleri
Hipoalbumineminin temel sebepleri üç ana grupta toplanabilir. Karaciğer hastalıkları (siroz, hepatit, karaciğer yetmezliği) albumin sentezini doğrudan engeller. Böbrek hastalıkları (nefrotik sendrom) idrarla aşırı protein kaybına yol açar. Yetersiz beslenme, emilim bozuklukları (Crohn hastalığı) veya ağır enfeksiyonlar da albumin üretimini baskılar. Yanıklar, kanser ve kronik enflamasyon gibi durumlar ise protein yıkımını artırır.
Belirtiler ve Vücuda Etkileri
Albumin eksikliği ödem oluşumunu tetikler. Ayak bileklerinde, bacaklarda ve karında şişlik en tipik bulgudur. Kas kaybı, halsizlik ve nedensiz yorgunluk sık görülür. Ciltte kuruluk, saçlarda incelme ve tırnak kırılmaları diğer belirtilerdir. Bağışıklık sisteminin zayıflaması enfeksiyon riskini artırırken, yara iyileşmesi gecikir. Şiddetli vakalarda akciğerlerde sıvı birikimi (plevral efüzyon) nefes darlığına yol açabilir.
Teşhis Yöntemleri
Tanı için serum albumin testi temel olsa da altta yatan nedenin araştırılması şarttır. Karaciğer fonksiyon testleri (ALT, AST), böbrek paneli (kreatinin, BUN) ve idrar analizi (protein kaybı ölçümü) mutlaka yapılmalıdır. Nefrotik sendrom şüphesinde 24 saatlik idrarda protein atılımı ölçülür. Görüntüleme yöntemleri (ultrason, BT) karaciğer veya böbrek patolojilerini tespit eder.
Tedavi Yaklaşımları
Tedavi altta yatan hastalığa odaklanır. Sirozda albumin infüzyonları ve diüretikler kullanılırken, nefrotik sendromda ACE inhibitörleri protein kaybını azaltır. Beslenme tedavisi kritik öneme sahiptir: günlük 1.2-1.5 g/kg yüksek kaliteli protein (yumurta, balık, tavuk) alımı şarttır. Şiddetli vakalarda IV albumin replasmanı uygulanır. Vitamin-mineral takviyeleri (özellikle çinko ve B12) emilimi artırır.
Beslenme ve Yaşam Tarzı Önerileri
- Protein Kaynakları: Peynir, yoğurt, kırmızı et ve baklagiller günlük diyete eklenmeli.
- Tuz Kısıtlaması: Ödemi azaltmak için günde maksimum 2 gram tuz tüketilmeli.
- Egzersiz: Direnç egzersizleri kas kütlesini korumaya yardımcı olur.
- Alkolden Kaçınma: Karaciğer hasarını önlemek için kesinlikle tüketilmemeli.
Risk Grupları ve Korunma
Diyaliz hastaları, kronik karaciğer yetmezliği olanlar, kanser tedavisi görenler ve yaşlılar yüksek risk altındadır. Korunmak için düzenli sağlık kontrolleri, dengeli beslenme ve kronik hastalıkların kontrolü şarttır. Karaciğer sağlığı için hepatit aşıları ihmal edilmemelidir.
Doktor Kontrolünün Önemi
İnatçı ödem, nefes darlığı veya ani kilo artışı durumunda dahiliye veya nefroloji uzmanına başvurulmalıdır. Albumin düşüklüğü tedavi edilmezse organ yetmezliğine kadar ilerleyebilir. Erken tanı ve multidisipliner yaklaşım hayati önem taşır.