Akdeniz anemisi (Beta Talasemi), özellikle Akdeniz ülkelerinde yaygın görülen kalıtsal bir kan hastalığıdır. Taşıyıcılar (Talasemi Minör), bir ebeveynden hastalıklı gen, diğerinden sağlıklı gen alarak hafif anemi belirtileri gösterir. Bu kişiler genellikle sağlıklı bir yaşam sürer, ancak kan bağışı konusunda dikkat edilmesi gereken kritik kurallar vardır.

Akdeniz Anemisi Taşıyıcılığı Nedir?
Talasemi taşıyıcıları, hemoglobin üretiminde hafif bir bozukluk olan ancak ciddi semptomlara yol açmayan bireylerdir. Bu kişilerde kırmızı kan hücreleri normalden küçük (mikrositik) ve soluk (hipokromik) olabilir. Hemoglobin değerleri genellikle hafif düşüktür (kadınlarda 10-12 g/dL, erkeklerde 12-14 g/dL arası). Taşıyıcıların çoğu bu durumun farkında bile olmadan yaşar ve rutin kan testleri sırasında teşhis edilir.

Talasemi Taşıyıcıları Kan Bağışı Yapabilir mi?
Talasemi taşıyıcılarının kan bağışı yapıp yapamayacağı, hemoglobin seviyeleri ve genel sağlık durumlarına bağlıdır. Türkiye’de Kızılay ve diğer kan merkezlerinin kan bağışı için belirlediği standart kriterler şunlardır:

• Erkeklerde hemoglobin en az 13 g/dL, kadınlarda 12.5 g/dL olmalı.
• Bağışçının son 6 ayda major cerrahi operasyon geçirmemiş olması.
• Kronik bir hastalık (kalp, böbrek yetmezliği vb.) bulunmamalı.
• Vücut ağırlığı 50 kg’ın üzerinde olmalı.

Talasemi taşıyıcılarının hemoglobin değerleri bu eşiklerin altında kalıyorsa kan veremez. Ancak değerler normalse ve diğer kriterleri sağlıyorlarsa bağış yapabilirler.

Kan Bağışı Öncesi Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Hemoglobin Testi: Kan merkezleri bağış öncesi hemoglobin ölçümü yapar. Taşıyıcıların bu testi düzenli yaptırması önerilir.
• Demir Deposu Kontrolü: Talasemi taşıyıcılarında demir birikimi (hemokromatoz) riski yüksektir. Kan bağışı, vücutta fazla demiri azaltarak bu riski düşürebilir. Ancak demir eksikliği olan taşıyıcılar bağış yapmamalıdır.
• Doktor Onayı: Taşıyıcıların kan bağışı öncesi hematoloji uzmanına danışması şarttır.

Kimler Kan Bağışı Yapamaz?

• Hemoglobin değeri düşük olan taşıyıcılar.
• Demir eksikliği anemisi veya enfeksiyon geçirenler.
• Hamileler veya son 1 yılda doğum yapanlar.
• Talasemi Majör (hasta) bireyler.

Kan Bağışının Taşıyıcılar İçin Faydaları
Düzenli kan bağışı yapan taşıyıcılar, vücutlarında biriken fazla demiri uzaklaştırarak karaciğer ve kalp hasarı riskini azaltabilir. Ancak bu süreç mutlaka doktor kontrolünde yürütülmelidir.

Sonuç Yerine Pratik Bilgiler
Talasemi taşıyıcıları, kan bağışı için uygun koşulları sağlıyorsa bağış yapabilir. Ancak hemoglobin seviyeleri sınırda olanlar veya ek sağlık sorunu yaşayanlar, bağış öncesi mutlaka uzman görüşü almalıdır.