5 alfa redüktaz inhibitörleri, özellikle erkek tipi saç dökülmesi (androjenik alopesi) ve prostat büyümesi tedavisinde yaygın olarak kullanılan ilaç grubudur. Bu ilaçların temel işlevi, vücutta dihidrotestosteron (DHT) adlı hormonun üretimini engellemektir. DHT, saç köklerini hassaslaştırarak zamanla incelmeye ve dökülmeye neden olan bir hormondur. Peki 5 alfa redüktaz inhibitörleri saç sağlığı üzerinde gerçekten etkili mi? İşte detaylar:
5 Alfa Redüktaz İnhibitörleri Nasıl Çalışır?
5 alfa redüktaz enzimi, testosteronun DHT’ye dönüşmesinden sorumludur. İnhibitörler bu enzimi baskılayarak DHT seviyelerini %60-70 oranında azaltır. Düşük DHT seviyeleri, saç köklerinin küçülmesini yavaşlatır ve mevcut saçların daha uzun süre kalmasını sağlar.
Saç Üzerindeki Etkisi Kanıtlanmış Mı?
- Finasterid (Propecia): FDA onaylı ilk ilaçtır. 12-24 ay düzenli kullanımda, %83 hastada saç dökülmesi durur, %66’sında yeni saç çıkışı gözlenir.
- Dutasterid (Avodart): Finasterid’den daha güçlü bir inhibitördür. DHT’yi %90’a varan oranda baskılar. Çalışmalar, 6 aylık kullanımda saç yoğunluğunda %10-15 artış olduğunu gösterir.
Etki Ne Zaman Görülür?
İlk 3-6 ayda saç dökülmesi yavaşlar. Yeni saç çıkışı genellikle 6. aydan sonra başlar. Maksimum etki için 1-2 yıl düzenli kullanım gerekir.
Yan Etkiler ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Cinsel Yan Etkiler: Libido kaybı (%3.8), erektil disfonksiyon (%1.3) ve ejakülasyon bozukluğu (%1.2) bildirilmiştir.
- Diğer Riskler: Depresyon eğilimi ve kas ağrıları nadir görülen yan etkilerdir.
- Kullanım Uyarıları: Hamile kadınların kesinlikle temas etmemesi gerekir (fetüste genital anomalilere yol açabilir).
Kimler Kullanmamalı?
- Karaciğer yetmezliği olanlar
- PSA testi ile prostat kanseri taraması yaptırmayan erkekler
- 18 yaş altı bireyler
Alternatif Tedavilerle Kombinasyon
- Minoksidil: Topikal olarak uygulanır. Saç köklerini besleyerek inhibitörlerin etkisini artırır.
- PRP Tedavisi: Saçlı deriye enjekte edilen trombositler, köklerin canlanmasını sağlar.
- Saç Ekimi: İlaç tedavisiyle kombine edildiğinde kalıcı sonuçlar alınır.
İlaç Bırakılırsa Ne Olur?
5 alfa redüktaz inhibitörleri kesildiğinde DHT seviyeleri 6-12 ay içinde eski haline döner. Bu süreçte saç dökülmesi tekrar başlar. Etkinin kalıcı olması için uzun süreli kullanım şarttır.
Doğal 5 Alfa Redüktaz İnhibitörleri
- Saw Palmetto: Bitkisel bir takviyedir. DHT’yi %32 oranında düşürdüğü çalışmalarla kanıtlanmıştır.
- Kabak Çekirdeği Yağı: İçerdiği fitosteroller hormon dengesini destekler.
- Zeytin Yaprağı Ekstresi: Anti-androjen etkisiyle saç köklerini korur.
