Dihidrotestosteron (DHT), testosteronun 5-alfa redüktaz enzimi ile dönüştürülmesi sonucu oluşan güçlü bir androjendir. Saç köklerinin küçülmesi, prostat büyümesi ve cinsel gelişim gibi süreçlerde kritik rol oynar. DHT seviyelerindeki dengesizliklerin altında ise genetik faktörler önemli bir etken olabilir.

Genetik Yatkınlık ve DHT Üretimi
DHT seviyeleri, büyük ölçüde 5-alfa redüktaz enziminin aktivitesine bağlıdır. Bu enzimin üretiminden sorumlu SRD5A1 ve SRD5A2 genlerindeki varyasyonlar, DHT düzeylerini doğrudan etkiler. Örneğin SRD5A2 genindeki mutasyonlar, enzim aktivitesini artırarak DHT yüksekliğine neden olabilir. Bu durum, erkeklerde erken yaşta saç dökülmesi (androjenetik alopesi) veya prostat hiperplazisi ile ilişkilendirilir.

Ailesel Saç Dökülmesi ve DHT Duyarlılığı
Androjenetik alopesi olan bireylerin %80’inde aile öyküsü bulunur. AR geni (androjen reseptör geni), saç köklerinin DHT’ye duyarlılığını belirler. Bu gendeki polimorfizmler, DHT’nin reseptörlere daha güçlü bağlanmasına ve folikül hasarına yol açabilir. Ailesinde erken yaşta saç kaybı olan kişilerde, DHT’ye karşı genetik duyarlılık daha yüksektir.

DHT Düşüklüğü ve Genetik Bozukluklar
5-alfa redüktaz eksikliği, nadir görülen genetik bir durumdur ve SRD5A2 genindeki mutasyonlardan kaynaklanır. Bu hastalıkta DHT üretimi yetersizdir, sonuç olarak:

• Erkeklerde belirsiz dış genital organlar,
• Gecikmiş ergenlik,
• Sakal ve vücut kıllarında azalma görülür.
  Bu tablo, DHT’nin cinsel farklılaşmadaki rolünü net şekilde ortaya koyar.

Teşhiste Genetik Testlerin Rolü
Dengesiz DHT seviyelerinin altında yatan genetik nedenleri belirlemek için:

• SRD5A1/2 Gen Analizi: Enzim aktivitesini etkileyen mutasyonlar taranır.
• AR Geni Sekanslama: Androjen reseptör duyarlılığı değerlendirilir.
• Kromozomal Analiz: Cinsel gelişim bozukluklarında ek anomaliler araştırılır.

Tedavi Yaklaşımları ve Genetik Faktörler

• Finasterid/Dutasterid: 5-alfa redüktaz inhibitörleri, genetik yatkınlığı olanlarda DHT üretimini baskılar.
• Topikal Minoksidil: AR gen varyasyonu olanlarda saç foliküllerini uyarır.
• Hormon Replasman Tedavisi: 5-alfa redüktaz eksikliğinde testosteron desteği uygulanır.

Önleyici Stratejiler ve Genetik Danışmanlık
Ailesinde DHT ile ilişkili hastalık öyküsü olan bireyler, genetik danışmanlık alarak risklerini öğrenebilir. Erken tanı için düzenli hormon testleri ve saç/deri muayeneleri önerilir.