Testosteron, erkeklerde testislerde, kadınlarda ise yumurtalıklar ve böbreküstü bezlerinde üretilen temel bir cinsiyet hormonudur. Kas kütlesi, kemik yoğunluğu, libido ve enerji düzeyi gibi kritik fonksiyonları düzenler. Bu hormonun eksikliği yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir.
Testosteronun Vücuttaki Rolü
Testosteron ergenlik döneminde ikincil cinsiyet özelliklerinin gelişimini sağlar. Yetişkinlerde kas dokusunu korur, kemik mineral yoğunluğunu artırır ve kırmızı kan hücresi üretimini uyarır. Ayrıca cinsel istek, sperm üretimi ve bilişsel fonksiyonlar üzerinde doğrudan etkilidir.
Düşük Testosteron Belirtileri
- Cinsel istekte belirgin azalma ve ereksiyon sorunları
- Kronik yorgunluk ve enerji düşüklüğü
- Kas kütlesinde azalma ve vücut yağ oranında artış
- Depresif ruh hali ve konsantrasyon güçlüğü
- Kemik yoğunluğunda düşüş (osteoporoz riski)
- Sakal ve göğüs kıllarında seyrelme
Düşük Testosteron Nedenleri
- Yaşlanma (40 yaş sonrası yıllık %1-2 düşüş)
- Testis travması veya enfeksiyonları (kabakulak orşiti)
- Hipofiz bezi tümörleri veya hormon bozuklukları
- Obezite ve tip 2 diyabet
- Kronik böbrek yetmezliği veya karaciğer sirozu
- Klinefelter sendromu gibi genetik hastalıklar
Teşhis Yöntemleri
- Kan Testleri: Sabah alınan kan örneğinde total ve serbest testosteron ölçümü
- Hormon Paneli: LH, FSH, prolaktin seviyelerinin değerlendirilmesi
- Görüntüleme: Hipofiz tümörü şüphesinde MR incelemesi
Tedavi Seçenekleri
- Testosteron Replasman Tedavisi (TRT): Enjeksiyon, jel, cilt altı pellet veya tablet formları
- Hipofiz Problemlerinde: Dopamin agonistleri veya cerrahi müdahale
- Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Kilo kontrolü, direnç egzersizleri, alkol kısıtlaması
- Beslenme Düzeni: Çinko, D vitamini ve omega-3’ten zengin gıdaların tüketimi
Doğal Destek Yöntemleri
Düzenli direnç egzersizleri ve yüksek yoğunluklu interval antrenmanlar testosteron seviyelerini %20-25 artırabilir. Yeterli uyku (7-9 saat) ve stres yönetimi hormon dengesini korur. Çinko (kabak çekirdeği), magnezyum (yeşil yapraklılar) ve D vitamini içeren besinler doğal destek sağlar.
Riskler ve Uyarılar
TRT prostat kanseri şüphesi, ciddi uyku apnesi veya polisitemi hastalarında kullanılmamalıdır. Tedavi sırasında hematokrit, PSA ve lipid profili düzenli kontrol edilmelidir.
Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?
Cinsel işlev bozuklukları, açıklanamayan yorgunluk veya kas kaybı durumunda endokrinoloji veya üroloji uzmanına başvurulmalıdır. Özellikle genç erkeklerde düşük testosteron mutlaka araştırılmalıdır.
