Sempatiektomi, aşırı terleme (hiperhidroz) ve bazı dolaşım bozukluklarının tedavisinde kullanılan cerrahi bir yöntemdir. Sempatik sinir sisteminin belirli bölümlerinin kesilmesi veya klipslenmesi yoluyla ter bezlerine giden sinyallerin engellenmesi prensibine dayanır. Bu işlem özellikle el, yüz ve koltuk altı terlemesinde etkilidir.
Sempatiektominin Kullanım Alanları
Sempatiektomi başlıca şu durumlarda önerilir:
- Şiddetli Primer Hiperhidroz: Yaşam kalitesini düşüren, ilaç ve botoks tedavilerine yanıt vermeyen aşırı terleme vakaları.
- Raynaud Hastalığı: Soğukta el ve ayak parmaklarında ağrılı damar spazmlarında.
- Dolaşım Bozuklukları: Bazı periferik damar hastalıklarında.
- Yüz Kızarması (Eritrofobi): Sosyal kaygıya yol açan şiddetli kızarmalarda.
Sempatiektomi Türleri
- Endoskopik Torasik Sempatiektomi (ETS): En yaygın yöntemdir. Göğüs kafesine küçük kesilerle girilerek sempatik zincir klipslenir. Lokal/genel anestezi altında 30-60 dakika sürer.
- Lomber Sempatiektomi: Bacak terlemesi veya dolaşım sorunlarında uygulanır.
Ameliyat Süreci ve İyileşme
- Hazırlık: Kan testleri ve akciğer filmi sonrası hasta 8 saat aç kalır.
- Operasyon: Tek portlu endoskopik teknikle yapılır. Klipsleme sonrası kesiler kapatılır.
- Sonrası: Hasta aynı gün taburcu edilir. 3 gün hafif ağrı olabilir. 1 hafta içinde normal yaşama dönülür.
Yan Etkiler ve Riskler
- Kompanzatuar Terleme: Vakaların %30-80’inde görülür. Vücudun diğer bölgelerinde (sırt, göbek) artan terleme.
- Horner Sendromu: Göz kapağı düşüklüğü, göz bebeği küçülmesi (geçici veya kalıcı).
- Nöralji: Sinir ağrıları (genellikle geçici).
- Pnömotoraks: Akciğer sönmesi (nadir).
Alternatif Tedaviler
- İyontoforez: Elektrik akımıyla ter bezlerinin geçici bloke edilmesi.
- Botoks Enjeksiyonları: 6-12 ay etkili.
- Antikolinerjik İlaçlar: Oxybutynin gibi ilaçlarla sistemik tedavi.
Kimler İçin Uygun Değildir?
- Sekonder hiperhidroz (tirotoksikoz, diyabet gibi altta yatan hastalığı olanlar).
- Kanama bozukluğu olanlar.
- Akciğer hastalığı öyküsü bulunanlar.
Ameliyat Sonrası Yaşam
- El terlemesi %95-98 oranında tamamen düzelir.
- Koltuk altı terlemesinde başarı oranı %85’tir.
- Kompanzatuar terleme gelişirse %15 hastada ciddi rahatsızlık yaratır.
Türkiye’de Maliyet ve Süreç
Ücretler hastaneye göre 15.000-40.000 TL arasında değişir. SGK özel koşullarda kısmi geri ödeme yapabilir. İşlem öncesi psikiyatrik değerlendirme ve 6 aylık konservatif tedavi denemesi şarttır.
Önemli Uyarılar
- Klipsler MR çekimine engel değildir.
- Gebelik planlayan kadınlar ameliyatı ertelemelidir.
- Sigara kullanımı kompanzatuar terleme riskini artırır.
Sempatiektomi, yaşam kalitesini ciddi şekilde bozan hiperhidrozda etkili bir çözümdür. Ancak potansiyel komplikasyonlar nedeniyle deneyimli cerrahlar tarafından ve diğer tedaviler tükendikten sonra düşünülmelidir.
