Morton Nöroma

Morton Nöroma Nedir?

Morton nöroma, ayakta gelişen bir sinir hastalığıdır. Bu hastalık; ayak parmak kemiklerinin (tarak kemikleri) arasından gelişir. İlk defa 1876'da tanımlanan hastalık, genelde 3. ve 4. tarak kemikleri arasında gelişir.

Bazen, 2. ve 3. tarak kemikleri arasında geliştiği de gözlenmiştir. Ağrılı bir hastalık olan morton nöroma, ayağın ön kısmında hissedilir. Çoğunlukla bir bilye ya da katlanmış bir çorap ile yürüyormuş hissi uyandırır.

Morton ismi, bu hastalığı ilk tanımlayan hekimden gelmektedir. Nöroma ise; genelde iyi huylu sinir tümörleri için kullanılan bir kelimedir. Tarak kemikleri arasında bulunan sinirler, her yürüyüşte veya basınçta sıkışırlar.

Anatomik olarak, bu sinirlerin zarar görmemesi için yeterli alan her zaman mevcuttur. Bazen; bir travma veya belirsiz bir nedenden dolayı bu sinirler tümör görünümlü bir yapı alabilirler.

Morton nöroma, bir tümör dokusu gibi görünse de bu sınıflandırmaya sokulmaz. Görünümünün sebebi; sinirin bir şekilde kalınlaşmış olmasından ileri gelmektedir.

Morton nöromada ağrının sebebi; tarak kemikleri arasındaki sinirin kalınlaşmasından dolayı yaşanan sıkışmadan ileri gelmektedir. Kadınlarda, erkeklere göre çok daha sık gözlenir.

Özellikle orta yaşlı kadınlarda sık rastlanabilir. Bunun sebepleri arasında, uygunsuz ayakkabı kullanımı başı çekmektedir. Ayakkabı içinde küçük bir taş olduğu hissi yaratması, sinirin ödemli ve kalınlaşmış olmasından kaynaklanmaktadır.

Bu ödemli sinir, ilerleyen bir rahatsızlık şeklinde reaksiyon verebilmektedir. Yani, morton nöroması oluştuktan sonra hızlı bir şekilde büyür ve ağrı da buna paralel olarak artar.

Morton nöroması ağrısı, yanıcı bir ağrıdır. İlk oluştuğu zamanlarda ağrılar, zaman aralıklarıyla oluşabilir. Daha sonra sürekli bir hal alan bu ağrılar; parmak uçlarında ve ayak tarak bölgesinde hissedilebilir.

Bu ağrıya neden olan ödem ve kalınlaşma, dışarıdan hissedilmeyebilir. Çoğunlukla yürürken hissedilen bu rahatsızlık; uzman doktorlar tarafından rahatça üstesinden gelinebilen bir hastalıktır.

Morton Nöroma Belirtileri Nelerdir?

Morton nöroma rahatsızlığın belirtileri, çoğunlukla ağrıya göre şekillenir. Bireyler uyurken bu ağrılar hafifler veya tamamen ortadan kalkabilir.

Bu belirtileri şu şekilde sıralayabiliriz;

• Yürürken; ayağın altında bilye, taş gibi bir cismin olduğu hissi
• Ayak tabanında hissedilen ani ve ışın gibi ilerleyen ağrılar
• Ayak içinde hissedilen ani ve yakıcı ağrılar
• Aktivite sırasında (yürümek, koşmak, zıplamak) artan ağrılar
• Ayak kemiklerinde duyulabilen tıkırtı sesi
• Ayakların, ayakkabı çıkarılınca rahatlaması
• Parmaklarda kramp, uyuşma ve elektriklenme hissetme

Morton Nöroma Nedenleri Nelerdir?

Morton nöromanın fizyolojik nedenleri tam olarak bilinmemektedir. Ayak anatomisi incelendiğinde, ayağın bazı bölgelerinin daha fazla ağırlık tolere etmek üzere geliştiği; bazı bölgelerinin ise ağırlığı tolere etmenin yanında, hareket imkanı sağlamak üzere geliştiği görülür.

Hareketi ve dengeyi sağlayacak ayağın ön bölgesi; parmak kemikleri, damarlar, sinirler ve kaslardan oluşur. Bu yapı, bazı nedenlerden dolayı zarar görüp değişikliklere uğrayabilmektedir.

Morton nöroma oluşumunun da bu tarz değişikliklerden kaynaklandığı düşünülmektedir.

Morton nöromanın nedenleri ile birlikte, bu nedenlerin risk faktörlerini şu şekilde sıralayabiliriz:

• Ucu sivri kavsa sahip ayakkabılar giymek
• Sert zemin üzerinde yapılan ayak ucu hareketleri (ayak ucunda yürüme alışkanlığı, tekrarlanan zıplama hareketleri)
• Ayak başparmağı çıkıntısına sahip olmak
• Sık bir şekilde yüksek topuklu ayakkabılar giymek
• Fazla kilolu olmak (obezite)
• Düz taban olmak
• Ayağında yüksek kavis olanlar
• Ayağın tekrarlayan travmalara maruz kalması
• Ayağı tahriş edici bazı olaylar

Bu risk faktörlerinin, aynı zamanda morton nöromanın nedenleri arasında saymamızın sebebi; bu sayılan durumların, ayağın normal basınç mekaniğini bozmasından kaynaklanır.

Bu anatomik yapının bozulması, parmak kemikleri arasından geçen sinirlerin sıkışmasına yol açmaktadır. Çoğunlukla da 3. ve 4. kemikler arasında bulunan sinir sıkışır.

Sürekli sıkışmaya maruz kalan sinir, gittikçe ödemli hale gelir ve kalınlaşır. Bu sinir, belli bir noktadan sonra görevini yapamaz hale gelir. Bu durumların morton nöroma tablosuna, bu şekilde yol açtığı düşünülmektedir.

Morton Nöroma Teşhisi

Morton nöroma teşhisinde; belirtiler, uzman doktora teşhis konusunda yön gösterir. Ayrıca birkaç tetkik gerçekleştirilmektedir. Bu tetkiklerin amacı, tanıyı kesinleştirmektir.

Bu tetkikleri şu şekilde sıralayabiliriz:

• Sıkışma testi: Fizik muayene ile birliktedir. Hastanın ayağına yapılan fiziksel muayenede, ağrının oluşup oluşmadığına, bir sinirin sıkışıp sıkışmadığına ve yalancı bir tümörün olup olmadığına bakılır. Sıkışan sinirin tam olarak yerini belirlemek için de bu test yapılır.
• Mulder's click testi: Fizik muayene ile birliktedir. Çoğu vakada; sıkışan sinirin olduğu yerden zor duyulan bir “tık” sesi duyulur. Bu test, teşhisi tam olarak doğrulamak amacıyla yapılır.
• Kontrastlı MRI, röntgen, ultrason: Bu görüntüleme yöntemleri ayırıcı tanı konusunda uzman doktora yardımcı olur. Özellikle kontrastlı MRI sayesinde, emin olunamayan morton nöroma tanısına yardımcı olmaktadır.
• Fizik muayene: Sıkışma testini ve mulder’s click testini kapsamaktadır. Ayrıca uzman doktor, kişiye özel bazı fiziksel tetkikler uygulayabilir.

Teşhis esas olarak fizik muayene ile konmaktadır. Görüntüleme yöntemlerinin, teşhisi koyma noktasında bir etkinliği yoktur. Görüntülemeler; belirtileri başka birtakım hastalıklardan ayırmak ve tanıyı kesinleştirmek maksadıyla kullanılır.

Morton Nöroma Tedavisi

Morton nöroma tedavisi, teşhis koyulduktan sonra başlar. İlk aşamada, bu rahatsızlığa sebebiyet veren durum tespit edilmeye çalışılır. Bu durumun ortadan kaldırılması ve ağrının azaltılması amaçlanır.

Örnek olarak, ayakkabı değiştirilebilir. Ayağa uygun tabanlıklar önerilebilir. Belli bir süre; ayağın, bu değişikliğe nasıl tepki verdiğine bakılır. Bu ilk aşama, bazı hastalarda olumlu sonuçlar verebilmektedir. Bu tedaviye ek olarak bazen, destek amacıyla ilaç tedavisi uygulanabilmektedir.

Kişinin şikayetlerinde bir değişiklik yoksa, ayakkabı değişikliğinden ve tabanlıklardan fayda göremeyen hastalar; bir sonraki uygulamaya alınır. Bu uygulama genellikle enjeksiyon ile gerçekleştirilir.

Bu enjeksiyon, sinirin sıkışıp şiştiği bölgeye uygulanır. Enjeksiyon edilen madde genellikle ya alkol ya da kortizondur. Bu maddelerin kullanımının nedeni; sinirin ağrı ve hatalı sinyallerinin önüne geçmek amacıyladır.

Enjeksiyonlar, haftada bir kez yapılır. En fazla 3 enjeksiyon yapılması tercih edilir. İlk aşamada %30' a yakın hasta fayda görürken, enjeksiyondan fayda gören kişiler %20 civarındadır.

Tüm bu tedavi uygulamalarından sonra, sıkışan sinirde bir değişiklik ve rahatlama gözlenmezse, cerrahi uygulamaya geçilir. Bu basit cerrahi bir operasyondur. Bu operasyonda amaçlanan, sıkışan sinirin rahatsızlığını tamamen ortadan kaldırmaktır.

Morton Nöroma Ameliyatı

Bahsedilen ilk yaklaşımlardan fayda görülmediği takdirde, cerrahi tedaviye geçilir. Morton nöroma ameliyatında, rahatsızlığa neden olan sinirin alınması amaçlanır.

Gerçekleştirilen bu ameliyat, basit bir operasyondan ibarettir. Ameliyat; nöromanın yeri ve şekline göre, ayağa yapılan bir kesiyle gerçekleştirilir. Genellikle 3. ve 4. parmak kemiklerinin yatay bağları kontrollü bir şekilde kesilir.

Daha sonra sinire ve oluşturduğu şişkin ödeme müdahale edilir. Bu kesiler, ayak tabanı veya ayak sırtından olabilmektedir. Buna uzman doktor karar verir.

Bu cerrahi yöntem ile sinir ödeminin alınması ve bası yapan yapıların gevşetilmesi amaçlanır. Kişiye özel tabanlık uygulaması, ilaçlar ve enjeksiyonlardan fayda görememiş hemen hemen tüm hastalar tedavi edilir.

Başarı oranı çok yüksektir. Ameliyattan sonra, istirahat verilmektedir. Bu süre en az iki haftadır. Hastalar, ameliyattan hemen sonra taburcu edilebilir. Tam iyileşme süresi yaklaşık iki ayı bulabilmektedir.

Morton nöromanın tedavi sürecini, şu aşamalarla özetleyebiliriz:

• Kişiye özel ayakkabı ve tabanlık uygulamaları (konservatif tedavi)
• Siniri bloke edecek ve kişiyi rahatlatacak enjeksiyonlar (konservatif tedavi)
• Cerrahi operasyon ile sinirin çıkarılması

Morton Nöroma Tedavi Edilmezse

Morton nöroma tedavi edilmediği takdirde, hayatı tehdit edici sonuçlar doğurmayabilir, fakat; yaşam kalitesini çok ciddi düşürebilmektedir.

Çoğunlukla düz taban kişilerde ve ayak kavisinin fazla olduğu kişilerde görülen bu rahatsızlık, bireylerin günlük yaşamlarını aksatabilmektedir.

En kısa mesafeleri yürümek bile, büyük bir sorun halini alabilmektedir. Morton nöroma, ağrılı ve ilerleyici bir rahatsızlık olduğu için; kişilerin tedavilerini ertelemesi ve aksatması, ağrının şiddetini artırabilir.

Sıkışan sinirin nedenini ortadan kaldırmamak, ilerleyici bir hastalık için risk oluşturabilmektedir. Ayakta ve bazı parmaklarda, nadir de olsa, hissizliğe ya da sinir dejenerasyonuna kadar ilerleyebilir.

Tedavi edilemeyen morton nöroma; ani ve çok şiddetli ağrıların yanında, bazen de başka bir takım komplikasyonlara sebebiyet verebilir. Örneğin, yürüme bozukluklarına ve kas bozukluklarına neden olabilmektedir.

Bazen kişiler, morton nöromasının ağrısından kaçınmak adına, yürürken karşı ayağa ağırlık verirler. Bu durumlardan dolayı da bazı strese bağlı kas ve kemik rahatsızlıkları ortaya çıkabilir. Buna bağlı olarak, hayat kalitesi ciddi derecede düşebilmektedir.

Morton Nöromaya Ne İyi Gelir?

• Morton nöromaya en iyi gelen şey; bu hastalığı oluşturabilecek risklerden uzak durmaktır. Kişilerin, kendi ayak yapılarına uygun ayakkabı kullanması gerekir. Yüksek topuklu ve sert tabanlı ayakkabılar yerine; ön kısmı geniş olan, rahat ve spor ayakkabılar kullanılması tavsiye edilir. Ayakkabı ve ayak uyumunun, bu hastalık için ciddi bir risk faktörü olduğu unutulmamalıdır.
• Spor yapmak, kişinin ayak basınç dinamiğine iyi gelmektedir. Kişilere, hafif tempoda spor yapmaları önerilmektedir. Spor yapmak, kişiyi obeziteden de koruyabilir. Bireyler bazen, acıdan kaçınmak adına yürüme yapılarını değiştirebilmektedir. Bu tarz sorunlarla karşılaşmamak ve ağrının ilerlemesinin önüne geçmek adına; erken tanı ve tedavi, bu rahatsızlıkta da önemli bir yer tutmaktadır. Ayrıca hastaların, morton nöroma ameliyatından sonra da uzunca bir süre spor ayakkabı giymesi tavsiye edilir.

Morton Nöromaya Ne İyi Gelmez?

• Morton nöromaya sebep verebilecek tüm risk faktörleri sayılabilir. Öncelikle kişilerin, yüksek topuklu, rahatsız edici ve aşırı kavisli ayakkabılar giymesi tavsiye edilmemektedir. Bunlar, nöromanın oluşmasına sebebiyet verebilmektedir. Bireylerin, fazla kilolu veya obez olması; ayağın basınç dinamiğine zarar verebilmektedir. Bu durum da morton nöromayı tetikleyebilmektedir. Ayağın basınç dinamiği düşünüldüğünde, kişilerin aşırı hareket gerektirecek işleri ve sporları dikkatli bir şekilde yapması tavsiye edilmektedir. Buna uygun ayakkabıların ve araçların kullanılmaması, morton nöromayı tetikleyebileceği unutulmamalıdır.
• Morton nöromanın nedenleri arasında, travmalar göze çarpmaktadır. Bu travmaların birçoğu ayakkabı kökenlidir. Bazen; tekrarlayan zıplama hareketleri, ayak ucunda sık sık yürümek gibi nedenlerle de bu durum oluşabilmektedir. Bu rahatsızlıkla karşı karşıya kalmamak amacıyla, anatomik olarak doğru yürümek ve aşırıya kaçan ayak hareketlerinden uzak durmak gerekir.

Morton Nöroma İlaçları

Morton nöromada, ilaçların ve enjeksiyonların asıl amacı; sinir ödeminin yok edilmesidir.

Bu amaçla kullanılan ödem çözücü maddeleri şu şekilde sıralayabiliriz:

• NSAI: Ödem çözücü ilaçlardır. Destek amacıyla kullanılan bu ilaç grubu yardımıyla sinir şişkinliğinin üstesinden gelinmeye çalışılır. B vitamini ile birlikte, doktor tarafından kullanılabilmektedir. İbuprofen, naproxen gibi ilaçlar bu gruba örnek verilebilir.
• Enjeksiyon: Hemen hemen her zaman kortizon kullanılır. İğne yoluyla yapılan kortizon, ilaçlarla ve ayakkabı değişiklikleriyle sonuç alınamayan durumlarda kullanılır. Güçlü bir ödem çözücü olan kortizon, kesin bir tedavi yöntemi değildir.

Bu ilaçlar, ancak uzman doktor gerekli bulduğu takdirde kullanılabilir. 

Morton Nöroma için Hangi Doktora Gidilir?

Morton nöroma belirtileri, çoğunlukla ayak içinde hissedilen küçük bir cisim ile birlikte ağrılarla başlar. Bu ağrılar, yanıcı ve ani başlangıçlıdır. Bazen, yürürken elektriklenme ve doğrusal ilerleyen ağrılar şeklinde de hissedilebilir.

Morton nöroma, ilerleyebilen bir hastalıktır. Ağrılar da buna paralel olarak şiddetlenebilir. Ayağında bu tür ağrılar hissetmeye başlayan kişiler, hastanelerin Ortopedi ve Travmatoloji bölümlerine başvurmalıdırlar.

Morton nöroma, üstesinden kolaylıkla gelinebilen bir hastalıktır. Ertelendiği vakit, çok şiddetli ağrılarla yüz yüze kalabilen bireyler; küçük bir operasyonla bu durumu atlatabileceklerini unutmamalıdır.