Sanal kolonoskopi, kolon kanseri taramasında kullanılan ileri bir radyolojik yöntemdir. Geleneksel kolonoskopiye alternatif olarak geliştirilen bu teknik, bilgisayarlı tomografi (BT) teknolojisiyle bağırsakların 3 boyutlu görüntülerini oluşturur. İşlem sırasında herhangi bir endoskopik cihaz vücuda sokulmadığı için "sanal" olarak adlandırılır.

Sanal Kolonoskopi Nasıl Yapılır?
Hastanın bağırsak temizliğini tamamlamasının ardından, işlem öncesinde hafif şişkinlik oluşturmak için rektum yoluyla karbondioksit gazı verilir. Hasta tomografi cihazına yatırılarak sırtüstü ve yüzüstü pozisyonlarda iki ayrı çekim yapılır. BT cihazı, milimetrik kesitler halinde tüm kolonu tarayarak veri toplar. Özel yazılımlar bu verileri işleyerek bağırsak iç yüzeyinin sanal turunu oluşturur. İşlem ortalama 10-15 dakika sürer ve anestezi gerektirmez.

Kimler İçin Uygundur?

• Geleneksel kolonoskopiye engel olan bağırsak darlığı veya anatomik problemleri olanlar
• Kan sulandırıcı ilaç kullanan ve biyopsi riski taşıyan hastalar
• 50 yaş üstü rutin tarama gerektiren bireyler
• Önceki kolonoskopisi tamamlanamayan hastalar

Avantajları Nelerdir?

1. Risksiz İşlem: Delinme veya kanama riski geleneksel yönteme göre %0.1’in altındadır.
2. Anestezisiz Uygulama: Hastalar işlem sonrası günlük hayata hemen dönebilir.
3. Ekstra Organ İncelemesi: Çekim sırasında karın içi organlar (böbrekler, karaciğer) da değerlendirilir.
4. Polip Tespit Hassasiyeti: 5 mm üzerindeki polipler %90 doğrulukla saptanabilir.

Sınırlamalar ve Dezavantajlar

• Küçük Poliplerde Sınırlılık: 5 mm altındaki lezyonlar atlanabilir.
• Tedavi İmkânsızlığı: Polip saptandığında çıkarılamaz, ek geleneksel kolonoskopi gerekir.
• Radyasyon Maruziyeti: Tek seferde 5-8 mSv radyasyon (doğal yıllık maruziyetin 2 katı) alınır.
• Bağırsak Temizliği Zorunluluğu: Geleneksel yöntemle aynı hazırlık süreci gerektirir.

Hazırlık Süreci

1. 3 Gün Öncesi: Lifli gıdalar, çekirdekli meyveler ve kırmızı et kesilir.
2. 24 Saat Önce: Sadece berrak sıvılar (et suyu, elma suyu) tüketilir.
3. Temizlik: İşlemden bir gece önce ve sabahı doktorun önerdiği laksatif solüsyon içilir.

Sonuçların Değerlendirilmesi
Radyolog tarafından incelenen görüntülerde:

• Negatif Sonuç: 10 yıl içinde tekrar tarama önerilir.
• 6-9 mm Polip: 3-5 yılda kontrol veya geleneksel kolonoskopi.
• 10 mm Üzeri Polip: Tanısal kolonoskopi ile polipektomi zorunludur.

Kimler Yaptırmamalı?

• Hamileler
• Aktif bağırsak iltihabı (divertikülit, Crohn) olanlar
• Böbrek yetmezliği hastaları (kontrast madde riski)

Maliyet ve Erişim
Türkiye’de SGK kapsamında sınırlı koşullarda karşılanır. Özel merkezlerde 2024 fiyatlarıyla 1.500-4.000 TL arasındadır. Geleneksel kolonoskopiye göre %20-40 daha pahalı olmasına rağmen, konforu nedeniyle tercih edilme oranı artmaktadır.