Saç derisinde mantar (tıp dilinde tinea capitis), özellikle çocuklarda yaygın görülen bulaşıcı bir fungal enfeksiyondur. Dermatofit grubu mantarların neden olduğu bu durum, kaşıntılı döküntülerden saç kaybına kadar ciddi sorunlara yol açabilir. İşte tüm detaylarıyla saç derisi mantarı:
Saç Derisi Mantarı Nedir?
Saç derisini ve saç köklerini etkileyen bir mantar enfeksiyonudur. En sık Trichophyton ve Microsporum türleri tarafından oluşturulur. Okul çağındaki çocuklarda daha sık görülmesine rağmen yetişkinleri de etkileyebilir.
Belirtileri Nelerdir?
- Şiddetli kaşıntı ve kepek benzeri beyaz pullanma
- Saçlı deride kızarıklık ve iltihaplı yaralar
- Saçlarda kırılma veya yer yer dökülmeler (saçkıran)
- Lenf bezlerinde şişme ve ağrı
- İlerleyen vakalarda cerahatli kabarcıklar
Nasıl Bulaşır?
- Direkt Temas: Enfekte kişilerle temas yoluyla
- Eşyalar: Tarak, havlu, şapka gibi kişisel eşyaların paylaşımı
- Hayvanlar: Özellikle kedi, köpek gibi evcil hayvanlardan
- Toprak: Mantar sporları içeren toprakla temas
Teşhis Yöntemleri
- Wood Lambası İncelemesi: Özel ışık altında mantar floresan verir.
- Mikroskobik Analiz: Saç örneğinde mantar hifleri aranır.
- Kültür Testi: Laboratuvarda mantar türünün identifikasyonu.
Tedavi Süreci
1. İlaç Tedavisi:
- Oral Antifungaller: Griseofulvin (6-8 hafta) veya Terbinafin
- Şampuanlar: Ketokonazol %2 veya Selenyum sülfit içerenler
- Topikal Kremler: Enfeksiyonlu bölgeye uygulanan antifungal merhemler
2. Evde Bakım Önerileri:
- Enfekte bölgeyi temiz ve kuru tutmak
- Tarak, havlu gibi eşyaları kaynatmak veya dezenfekte etmek
- Yastık kılıflarını 60°C’de yıkamak
Önlemler
- Kişisel eşyaları (tarak, bone) paylaşmamak
- Kuaförlerde sterilize edilmemiş alet kullanmamak
- Evcil hayvanlarda düzenli veteriner kontrolü
- Ortak kullanılan spor ekipmanlarını dezenfekte etmek
Risk Grupları
- 3-7 yaş arası çocuklar
- Diyabet veya bağışıklık yetmezliği olanlar
- Nemli ortamlarda çalışanlar (şantiyeler, spor salonları)
Doktora Ne Zaman Başvurulmalı?
- Saç dökülmesi giderek artıyorsa
- Ateş veya lenf bezi şişkinliği eşlik ediyorsa
- Reçetesiz ürünler 2 haftada iyileşme sağlamadıysa
Komplikasyonlar
Tedavi edilmezse:
- Kalıcı saç kaybı ve skar dokusu
- Sekonder bakteriyel enfeksiyonlar (selülit)
- Mantarın tırnaklara veya vücuda yayılması
Saç mantarı tedavisi sabır gerektirir; ilaçların düzenli kullanımı ve hijyen kurallarına uyum kritik önem taşır. Erken teşhis, tedavi süresini kısaltır ve bulaş riskini azaltır.
