Raşitizm, çocuklarda kemiklerin yumuşaması ve zayıflamasıyla karakterize bir hastalıktır. Temel nedeni, D vitamini, kalsiyum veya fosfor eksikliğine bağlı olarak kemik mineralizasyonunun bozulmasıdır. Özellikle büyüme çağındaki çocuklarda görülen bu durum, tedavi edilmediğinde kalıcı kemik deformitelerine yol açabilir.

Raşitizm Neden Gelişir?
Raşitizm oluşumunda en kritik faktör D vitamini eksikliğidir. D vitamini, bağırsaklardan kalsiyum emilimini artırarak kemik sağlığını destekler. Yetersiz D vitamini alımı veya sentezi olduğunda, vücut kalsiyumu verimli şekilde kullanamaz. Bu durumda kemikler yeterince sertleşemez ve fiziksel stres altında şekil bozuklukları ortaya çıkar.

D Vitamini Eksikliğinin Başlıca Nedenleri

• Yetersiz Güneş Işığı: D vitamininin %90’ı ciltte güneş ışınları (UVB) ile sentezlenir. Kapalı ortamlarda uzun süre kalan çocuklarda sentez azalır.
• Beslenme Problemleri: D vitamini içeren balık, yumurta sarısı veya zenginleştirilmiş gıdaların tüketilmemesi.
• Emilim Bozuklukları: Çölyak hastalığı veya kronik ishal gibi durumlar D vitamini emilimini engeller.
• Kronik Böbrek Hastalıkları: D vitamininin aktif forma dönüşümü bozulabilir.

Diğer Risk Faktörleri

• Erken Doğum: Prematüre bebeklerde D vitamini depoları yetersiz olabilir.
• Koyu Cilt Tonu: Melanin, UVB ışınlarının emilimini azaltarak D vitamini sentezini yavaşlatır.
• Anne Sütüyle Beslenme: Anne sütü D vitamini açısından fakirdir. Ek takviye alınmazsa risk artar.

Raşitizm Belirtileri Nelerdir?

• Kemik Ağrısı ve Hassasiyet: Özellikle bacaklarda, kalçalarda ve omurgada belirgindir.
• Büyüme Geriliği: Boy uzamasında yaşıtlarına göre geri kalma.
• Kemik Deformiteleri: Bacaklarda "O" veya "X" şeklinde eğrilik, göğüs kafesinde çıkıntı (raşitik rozary).
• Kas Zayıflığı: Yürümede gecikme veya sık düşme.
• Diş Gelişim Problemleri: Diş çıkarma gecikmesi veya mine defektleri.

Teşhis Yöntemleri

• Kan Testleri: D vitamini (25-OH D), kalsiyum, fosfor ve paratiroid hormon seviyeleri ölçülür.
• Röntgen: Bilek veya diz eklemlerinde kemik uçlarında genişleme ve düzensizlik görülür.
• Fizik Muayene: Kemik hassasiyeti ve şekil bozuklukları değerlendirilir.

Tedavi Süreci

• D Vitamini Takviyesi: Oral damla veya enjeksiyon şeklinde yüksek doz D vitamini verilir.
• Kalsiyum ve Fosfor Destekleri: Kan değerlerine göre ek mineral takviyesi yapılır.
• Güneşlenme Önerileri: Günde 15-30 dakika kol ve bacakların güneş görmesi sağlanır.

Korunma Yöntemleri

• Bebeklerde D Vitamini Damlası: Doğumdan itibaren ilk 1 yıl düzenli kullanım.
• Dengeli Beslenme: Somon, uskumru, süt ürünleri ve yeşil yapraklı sebzeler tüketilmeli.
• Güvenli Güneşlenme: Sabah 10:00 öncesi veya öğleden sonra 16:00 sonrası güneşe çıkılmalı.

Risk Grupları ve Önlemler
Koyu tenli çocuklar, yetersiz beslenen ailelerin çocukları ve kronik hastalığı olanlar düzenli takip edilmelidir. Hamilelikte annenin D vitamini seviyesi kontrol edilmeli ve gerekiyorsa takviye başlanmalıdır.

Raşitizm, erken teşhis ve tedaviyle tamamen iyileşebilen bir hastalıktır. Ancak geç kalındığında kemiklerde kalıcı şekil bozuklukları gelişebileceği unutulmamalıdır.