Rahim ağzı kanseri, Human Papilloma Virüs (HPV) enfeksiyonu ile ilişkili ve erken teşhis edildiğinde tedavi edilebilen bir kanser türüdür. Düzenli tarama programları sayesinde bu kanserin önlenmesi veya erken evrede yakalanması mümkündür. İşte rahim ağzı kanseri tarama yöntemleri ve süreçleri hakkında detaylı bilgiler:
Rahim Ağzı Kanseri Tarama Yöntemleri
Tarama, HPV testi ve Pap smear (smir) olmak üzere iki temel yöntemle yapılır:
- HPV Testi: Rahim ağzından alınan sürüntü örneğinde yüksek riskli HPV tiplerinin varlığı araştırılır. HPV 16 ve 18 gibi tipler kanserle doğrudan ilişkilidir.
- Pap Smear: Rahim ağzı hücrelerinin mikroskop altında incelenerek anormal değişikliklerin tespit edilmesini sağlar.
Kimler Tarama Yaptırmalı?
- 21-29 Yaş Arası: İlk tarama 21 yaşında başlar. Pap smear her 3 yılda bir tekrarlanır.
- 30-65 Yaş Arası: HPV testi ve Pap smear birlikte yapılır (kokteyl test). Her 5 yılda bir tekrar önerilir.
- 65 Yaş Üstü: Önceki taramaları normal olanlar için genellikle gerekmez.
Test Nasıl Yapılır?
- Jinekolojik Muayene: Kadın doğum uzmanı, spekulum ile vajina ve rahim ağzını görsel olarak inceler.
- Örnek Alma: Özel bir fırça veya spatula ile rahim ağzından hücre sürüntüsü alınır. İşlem ağrısızdır ve 5-10 saniye sürer.
- Laboratuvar Analizi: Alınan örnekler, HPV DNA’sı veya hücre anormallikleri açısından değerlendirilir.
Test Sonuçlarının Değerlendirilmesi
- Normal Sonuç: Anormal hücre veya HPV bulunmaz. Tarama periyoduna uygun şekilde devam edilir.
- Anormal Sonuç:
- ASC-US: Belirsiz hücre değişiklikleri. HPV testi pozitifse kolposkopi yapılır.
- LSIL/HSIL: Düşük veya yüksek dereceli hücre anormallikleri. Kolposkopi ve biyopsi ile detaylı inceleme gerekir.
- HPV Pozitif: Yüksek riskli HPV tespit edilirse, Pap smear sonucuna göre takip planlanır.
Taramanın Önemi
Erken evrede tespit edilen rahim ağzı kanseri, %90’ın üzerinde tedavi başarısına sahiptir. Tarama programları, kanser öncüsü lezyonların (CIN 1-3) belirlenip tedavi edilmesini sağlayarak kanser gelişimini engeller.
Ek Tanı Yöntemleri
- Kolposkopi: Rahim ağzının büyütülerek incelendiği bir prosedür. Anormal bölgelerden biyopsi alınır.
- Biyopsi: Şüpheli dokuların patolojik incelemesiyle kesin tanı konulur.
Sık Sorulan Sorular
- Test Acıtır mı? İşlem ağrısızdır, hafif bir rahatsızlık hissedilebilir.
- Adet Döneminde Yapılabilir mi? Tercihen adet bitiminden sonraki hafta yapılmalıdır.
- Sonuçlar Ne Zaman Çıkar? Genellikle 1-2 hafta içinde raporlanır.
Düzenli tarama yaptırmak, rahim ağzı kanserinden korunmanın en etkili yoludur. Risk grubundaysanız veya belirtileriniz varsa (anormal kanama, ağrı), kadın doğum uzmanına başvurmayı geciktirmeyin.