Polidaktili, el veya ayaklarda normalden fazla sayıda parmak bulunması durumudur. Konjenital bir anomali olan bu durum, doğumda fark edilir ve genellikle izole olarak görülse de bazen sendromlarla birlikte ortaya çıkabilir. Polidaktilinin tipleri, nedenleri ve tedavi seçenekleri hakkında bilinmesi gerekenler:
Polidaktili Türleri
Fazla parmağın konumuna göre üç ana tip bulunur. Preaksiyal polidaktili, başparmak tarafında fazla parmağın oluşmasıdır. Postaksiyal polidaktili, serçe parmak bölgesinde görülen en yaygın tiptir. Santral polidaktili ise orta parmaklarda fazla parmak olmasıdır ve diğerlerine göre daha nadirdir.
Belirtiler ve Tanı Kriterleri
Belirtiler doğumda gözle görülür şekildedir. Fazla parmak tam gelişmiş bir yapıda olabileceği gibi, sadece küçük bir deri çıkıntısı şeklinde de görülebilir. Tanı için fizik muayene yeterli olmakla birlikte, kemik yapısını değerlendirmek için röntgen çekilir. Ek anomalilerin araştırılması amacıyla genetik testler ve ultrason gibi görüntüleme yöntemleri kullanılabilir.
Nedenleri ve Risk Faktörleri
Polidaktili genellikle genetik faktörlerle ilişkilidir. Ailesinde polidaktili öyküsü olanlarda görülme sıklığı artar. Diğer risk faktörleri arasında gebelikte alkol tüketimi, kontrolsüz diyabet, bazı ilaçların kullanımı ve viral enfeksiyonlar yer alır. Sendromik polidaktili vakalarında Ellis-van Creveld veya Pfeiffer sendromu gibi durumlar eşlik edebilir.
Tedavi Seçenekleri
Tedavi fazla parmağın tipine ve yapısına göre değişir. Cerrahi müdahale en yaygın tedavi yöntemidir ve genellikle 1-2 yaş arasında yapılır. Ameliyatta temel amaç fonksiyonel ve estetik açıdan normal bir görünüm sağlamaktır. Basit bir deri çıkıntısı vakalarında ligasyon (bağlama) yöntemi uygulanabilir.
Ameliyat Süreci ve Sonrası
Cerrahi işlem genel anestezi altında gerçekleştirilir. Kemik yapısı içeren vakalarda kemik düzeltmesi ve tendon transferi gibi teknikler kullanılır. Ameliyat sonrası 2-3 hafta alçı uygulaması gerekebilir. Fizik tedavi, parmak hareketlerinin ve kavrama fonksiyonunun geri kazanılması için önemlidir.
Komplikasyonlar ve Takip
Nadir görülen komplikasyonlar arasında enfeksiyon, skar dokusu oluşumu ve hareket kısıtlılığı sayılabilir. Büyüme çağındaki çocuklarda düzenli kontrollerle parmak gelişimi izlenmelidir. Sendromik vakalarda kardiyak veya renal taramalar gibi ek incelemeler yapılır.
Hangi Doktora Başvurulmalı?
Tanı ve tedavi sürecinde çocuk cerrahisi, ortopedi veya plastik cerrahi uzmanları rol alır. Genetik danışmanlık, ailesel vakalarda önerilir. Erken müdahale fonksiyonel sonuçları iyileştirdiğinden, teşhis sonrası zaman kaybetmeden uzmana başvurulmalıdır.
