Zatürre (pnömoni), akciğer dokusunun enfeksiyon veya inflamasyon sonucu iltihaplanmasıdır. Bakteri, virüs veya mantar kaynaklı olabilen bu hastalık, özellikle çocuklar, yaşlılar ve kronik hastalığı olanlarda ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Peki zatürre bulaşıcı mıdır? Cevap, zatürrenin türüne göre değişir.
Zatürre Türlerine Göre Bulaşıcılık
- Bakteriyel Zatürre: Streptococcus pneumoniae gibi bakterilerin neden olduğu türler genellikle bulaşıcıdır. Ancak bakteri alan her kişide zatürre gelişmeyebilir.
- Viral Zatürre: Grip (influenza) veya COVID-19 virüslerinin yol açtığı zatürreler yüksek bulaşıcılık riski taşır.
- Mantar Zatürresi: Topraktan solunan mantar sporları kaynaklıdır ve kişiden kişiye bulaşmaz.
Zatürre Nasıl Bulaşır?
Zatürre, enfekte kişilerin solunum salgılarıyla yayılan damlacıklar aracılığıyla bulaşır. Öksürük, hapşırık veya yakın konuşma sırasında havaya karışan partiküller, sağlıklı bireyler tarafından solunduğunda enfeksiyon riski doğar. Ayrıca, virüs veya bakteri bulaşmış yüzeylere dokunup elin ağız veya buruna götürülmesi de bulaşma yoludur.
Hangi Durumlarda Bulaşma Riski Artar?
- Kapalı ve kalabalık ortamlarda (okul, hastane, toplu taşıma) bulunmak.
- Bağışıklık sisteminin zayıfladığı durumlar (kanser tedavisi, HIV).
- Sigara kullanımı veya kronik akciğer hastalıkları.
Zatürreden Korunma Yöntemleri
- Aşılanma: Pnömokok ve grip aşıları, en yaygın zatürre türlerine karşı koruma sağlar.
- El Hijyeni: Ellerin sabunla en az 20 saniye ovulması, enfeksiyon riskini azaltır.
- Maske Kullanımı: Hasta kişilerle aynı ortamda bulunulduğunda maske takılmalıdır.
- Sigarasız Yaşam: Sigara, akciğer savunma mekanizmalarını zayıflatarak zatürreye zemin hazırlar.
Kimler Daha Fazla Risk Altında?
- 65 yaş üstü bireyler.
- Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) veya astımı olanlar.
- Diyabet, kalp yetmezliği gibi kronik hastalıkları bulunanlar.
- Kemoterapi gören veya organ nakli olmuş kişiler.
Zatürre Tedavisi ve İyileşme Süreci
Bakteriyel zatürrede antibiyotikler hızlı bir iyileşme sağlar. Viral zatürrede ise istirahat, bol sıvı tüketimi ve ateş düşürücüler önerilir. Mantar kaynaklı zatürrelerde antifungal ilaçlar kullanılır. Tedavi süresi genellikle 1-3 hafta arasındadır, ancak şiddetli vakalarda hastanede yatış gerekebilir.
Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?
- 48 saati aşan yüksek ateş.
- Nefes darlığı veya göğüs ağrısı.
- Balgamda kan görülmesi.
- Zihinsel bulanıklık veya aşırı halsizlik.
Zatürre erken teşhis edildiğinde tedavisi mümkün bir hastalıktır. Ancak özellikle risk gruplarında belirtiler hafife alınmamalı ve zaman kaybetmeden sağlık kuruluşlarına başvurulmalıdır.
