Over kanseri, yumurtalıklarda başlayan ve genellikle geç evrede teşhis edilen ciddi bir kanser türüdür. Belirtilerin silik olması nedeniyle "sessiz katil" olarak da anılan bu hastalık, kadınlarda jinekolojik kanser ölümleri arasında ilk sıralarda yer alır. Erken teşhisin hayat kurtardığı bu hastalıkla ilgili kapsamlı bilgiler:
Over Kanseri Nedir?
Yumurtalık dokusundaki anormal hücrelerin kontrolsüz çoğalmasıyla ortaya çıkar. Epitelyal over kanseri (%90), germ hücreli tümörler (%5) ve seks kord-stromal tümörler (%5) başlıca tipleridir. Menopoz sonrası dönemdeki kadınlarda daha sık görülmekle birlikte genç yaşlarda da ortaya çıkabilir.
Belirtiler ve İşaretler
- Karın ve Pelvik Bölgede Ağrı: Sürekli veya aralıklı hissedilen rahatsızlık
- Şişkinlik ve Gaz: 3 haftadan uzun süren, diyetle ilişkisiz karın şişkinliği
- Yemek Sonrası Erken Doyma: Normal porsiyonlarda bile tokluk hissi
- İdrar Sıklığında Artış: Mesaneye baskı nedeniyle sık idrara çıkma
- Kanama Düzensizlikleri: Menopoz sonrası vajinal kanama
- Sindirim Sorunları: Kabızlık, hazımsızlık veya bulantı
Risk Faktörleri
- Genetik Yatkınlık: BRCA1/BRCA2 mutasyonları (Angelina Jolie örneği)
- Aile Öyküsü: Anne veya kız kardeşte over/meme kanseri
- Yaş: 50 yaş üzeri risk artışı
- Doğurganlık Tarihi: Hiç doğum yapmamış olmak
- Endometriozis: Özellikle şiddetli vakalar
- Hormon Tedavisi: Uzun süreli östrojen replasmanı
Tanı Yöntemleri
- Pelvik Muayene: Kitle veya asimetri tespiti
- Transvajinal Ultrason: Yumurtalık yapısının detaylı incelenmesi
- CA-125 Testi: Kan marker’ı (yüksekliği her zaman kanser demek değil)
- MR/BT Görüntüleme: Tümör boyutu ve yayılım değerlendirmesi
- Biyopsi: Laparoskopi ile doku örneği alınması
Tedavi Yaklaşımları
- Cerrahi: Histerektomi + bilateral salpingo-ooforektomi (rahim ve yumurtalıkların alınması)
- Kemoterapi: Paklitaksel + Karboplatin kombinasyonu (3-6 kür)
- Hedefe Yönelik Tedaviler: PARP inhibitörleri (Olaparib) BRCA mutasyonlu hastalarda
- İmmünoterapi: Pembrolizumab gibi ilaçlar (ileri evrelerde)
- Radyoterapi: Nadiren palyatif amaçlı kullanım
Evreleme ve Prognoz
| Evre | Tanım | 5 Yıllık Sağkalım |
|——-|————————|——————-|
| I | Sadece yumurtalıklarda | %90 |
| II | Pelvik yayılım | %70 |
| III | Karın içi yayılım | %39 |
| IV | Uzak metastaz | %17 |
Korunma Stratejileri
- Doğum Kontrol Hapları: 5 yıl kullanım riski %50 azaltır
- Tüp Ligasyonu: Yumurtalık kanserine karşı koruyucu etki
- Profilaktik Cerrahi: Yüksek riskli bireylerde yumurtalıkların alınması
- Düzenli Kontroller: Ailesel riski olanlarda yıllık ultrason + CA-125
Yaşam Tarzı Önerileri
- Akdeniz diyeti (zeytinyağı, balık, kurubaklagil)
- Haftada 150 dakika orta tempolu egzersiz
- Obezite ile mücadele (VKİ <25)
- Sigara ve alkolden uzak durma
Takip Süreci
Tedavi sonrası ilk 2 yıl 3 ayda bir muayene ve CA-125 kontrolü, sonraki 3 yıl 6 ayda bir takip önerilir. Nüks şüphesinde PET-CT ile metastaz araştırılır. Psikoonkolojik destek, yaşam kalitesini artırmada kritik rol oynar.
