Orşiektomi, bir veya her iki testisin cerrahi olarak çıkarılması işlemidir. Bu operasyon kanser tedavisi, travma sonrası onarım, cinsiyet geçiş süreci veya tedaviye dirençli enfeksiyonlar gibi tıbbi gerekliliklerle uygulanır. İşlemin türü ve kapsamı, altta yatan nedene göre değişiklik gösterir.
Orşiektomi Türleri ve Uygulandığı Durumlar
- Radikal Orşiektomi: Testis kanseri vakalarında standart tedavidir. Kasık bölgesinden yapılan kesi ile testis, spermatik kordon ve lenfatik dokular çıkarılır. Bu yöntem kanser hücrelerinin yayılma riskini minimize eder.
- Basit Orşiektomi: Prostat kanserinde hormon kontrolü, testis torsiyonu sonrası doku kaybı veya şiddetli enfeksiyon (epididimoorşit) durumlarında tercih edilir. Skrotum üzerinden doğrudan erişim sağlanır.
- Subkapsüler Orşiektomi: Testosteron üretimini durdurmak için sadece testis parankiminin çıkarıldığı tekniktir. Skrotal görünüm korunur.
Ameliyat Öncesi Hazırlık
- Tanı Testleri: Ultrason, BT tarama ve tümör belirteçleri (AFP, hCG, LDH) ile değerlendirme.
- Kan Tahlilleri: Koagülasyon paneli ve böbrek fonksiyon testleri.
- Onam Süreci: Fertilite koruma seçenekleri (sperm bankacılığı) ve protez testis hakkında bilgilendirme.
Cerrahi Süreç ve Teknikler
- Anestezi: Genellikle genel veya spinal anestezi altında yapılır.
- Radikal Orşiektomi Tekniği: Kasıkta 5-7 cm’lik kesi → Spermatik kordonun klemplenmesi → Testisin çıkarılması → Kesi kapatılması (işlem süresi: 45-60 dakika).
- Postoperatif Bakım: Skrotal bölgeye buz uygulaması, 48 saat istirahat ve ağrı yönetimi.
İyileşme Süreci
- Hastanede Kalış: Genellikle aynı gün taburculuk.
- Fiziksel Kısıtlamalar: 2 hafta ağır kaldırmama, 4 hafta cinsel aktiviteden kaçınma.
- Komplikasyonlar: Hematom (%8), enfeksiyon (%3), kronik ağrı (%5).
Kanser Tedavisinde Kritik Rol
Testis kanserinde radikal orşiektomi hem tanı hem de tedavi amaçlıdır. Çıkarılan doku patolojik incelemeye gönderilerek tümör tipi belirlenir. Seminom olgularında tek başına yeterli olabilirken, nonseminom tümörlerde kemoterapi eklenir. Sağkalım oranları erken evrede %99’a ulaşır.
Hormon Tedavisi ve Yaşam Kalitesi
Bilateral orşiektomi sonrası testosteron üretimi durur. Bu durumda:
- Sıcak basması ve osteoporoz riski artar.
- Testosteron replasman tedavisi başlanır.
- Psikolojik destek önerilir.
Protez Testis Seçenekleri
- Silikon Protezler: Doğal his ve görünüm sağlar. Ameliyat sırasında veya sonrasında yerleştirilebilir.
- Komplikasyonlar: Enfeksiyon (%3), yer değiştirme (%5).
Fertilite ve Üreme Sağlığı
Tek taraflı orşiektomide doğal fertilite korunur. Bilateral işlemlerde veya kemoterapi öncesi sperm bankacılığı şarttır. Semen analizi, ameliyat öncesi rutin yapılmalıdır.
