Glokom, göz içi basıncının görme sinirine zarar verecek düzeyde yükselmesiyle karakterize bir göz hastalığıdır. İlaç tedavisi ve lazer yöntemleriyle kontrol altına alınamayan durumlarda, glokom ameliyatı kalıcı görme kaybını önlemek için hayati önem taşır. İşte glokom cerrahisine dair tüm detaylar:
Ameliyat Kararı Nasıl Verilir?
Glokom ameliyatı, göz damlalarıyla kontrol sağlanamayan ileri evre açık açılı glokomda, ani basınç yükselmeleriyle seyreden akut glokom krizlerinde ve doğuştan glokom vakalarında gündeme gelir. Görme alanı kaybının ilerlemesi, optik sinir hasarının artması veya ilaç yan etkilerinin tolere edilememesi durumlarında cerrahi müdahale kaçınılmazdır.
Başlıca Ameliyat Yöntemleri
- Trabekülektomi: En sık uygulanan yöntemdir. Gözün beyaz kısmında (sklera) açılan pencereden fazla sıvının dışarı akması sağlanır. Başarı oranı %60-80 arasındadır.
- Glokom İmplantları (Tüb Şantlar): Ahmed veya Baerveldt gibi drenaj tüpleri kullanılır. Özellikle travmatik glokom veya neovasküler glokom gibi karmaşık vakalarda tercih edilir.
- Minimal İnvaziv Glokom Cerrahisi (MIGS): iStent veya Hydrus mikro-stentleri gibi düşük komplikasyon riskli yöntemlerdir. Orta dereceli glokomda ve katarakt ameliyatıyla kombine uygulanır.
- Selektif Lazer Trabeküloplasti (SLT): Lazerle drenaj kanallarının açılmasını sağlayan ameliyatsız bir işlemdir.
Ameliyat Öncesi Hazırlık
- Kan sulandırıcı ilaçlar 1 hafta önceden kesilmeli
- Göz enfeksiyonu taraması için kültür testleri yapılmalı
- Kornea kalınlığı ölçümü (pakimetri) ve görme alanı testi tekrarlanmalı
- Anestezi değerlendirmesi (genellikle lokal anestezi uygulanır)
Ameliyat Sonrası İyileşme Süreci
- İlk 48 saat: Gözde batma hissi ve hafif kanlı akıntı normal kabul edilir
-
- hafta: Kontrol muayenesinde dikişler ve basınç değeri kontrol edilir
-
- ay: Görme keskinliği testi ve görme alanı ölçümü yapılır
- İlk 6 ay: Aşırı eğilme, ağır kaldırma ve yüzme yasaktır
- Bulanık görme şikayetleri genellikle 2-3 haftada düzelir
Olası Komplikasyonlar ve Yönetimi
- Hipotonik Makula: Göz içi basıncının aşırı düşmesi. Tedavide yoğun steroid ve sikloplejik damlalar kullanılır.
- Bleb Enfeksiyonu: Filtreleme yastığında enfeksiyon. Acil antibiyotik tedavisi gerektirir.
- Katarakt Gelişimi: Özellikle trabekülektomi sonrası %30 vakada hızlanır.
- Koroidal Effüzyon: Göz sıvısının ağ tabaka altında birikmesi. Çoğunlukla kendiliğinden düzelir.
Ameliyat Sonrası İlaç Kullanımı
- Antibiyotikli damlalar: 4 hafta süreyle
- Steroidli damlalar: 2-3 ay boyunca kademeli azaltılarak
- Göz bebeği büyütücü damlalar: 1 hafta süreyle
Başarıyı Etkileyen Faktörler
- Hastanın yaşı (gençlerde yara iyileşmesi hızlıdır)
- Glokom tipi (açık açılıda başarı daha yüksek)
- Önceki göz cerrahisi öyküsü
- Eşlik eden diyabet veya hipertansiyon varlığı
Yaşam Tarzı Düzenlemeleri
- Sigara kullanımı kesinlikle bırakılmalı
- Yoga gibi baş aşağı pozisyon gerektiren sporlar yasaklanır
- Yüksek yakıcılı televizyon/telefondan kaçınılmalı
- Kontrol muayeneleri aksatılmamalı
Glokom ameliyatı sonrası düzenli takip, cerrahi başarıyı doğrudan etkiler. İlk yıl 3 ayda bir, sonrasında yılda iki kez göz muayenesi şarttır. Unutmayın, glokom tedavisi ömür boyu süren bir maratondur.
