Mide kanseri, dünya genelinde en sık görülen kanser türlerinden biridir ve gelişiminde hem çevresel hem de genetik faktörler rol oynar. Peki mide kanseri tamamen genetik midir? Bu sorunun cevabı, hastalığın karmaşık yapısını anlamakla başlar.
Mide Kanserinde Genetik Yatkınlık
Mide kanserlerinin yaklaşık %10’u ailesel geçiş gösterir. Özellikle birinci derece akrabalarında (anne, baba, kardeş) mide kanseri öyküsü olan bireylerde risk 2-3 kat artar. Bazı genetik sendromlar doğrudan mide kanseri ile ilişkilidir:
- Kalıtsal Diffüz Mide Kanseri (HDGC): CDH1 gen mutasyonu taşıyan bireylerde yaşam boyu mide kanseri riski %70’e kadar çıkabilir.
- Lynch Sendromu: DNA onarım genlerindeki bozukluklar, mide kanseri riskini %10-15 artırır.
- BRCA1/BRCA2 Mutasyonları: Bilinenin aksine bu genler sadece meme ve yumurtalık kanseriyle değil, mide kanseriyle de ilişkilidir.
Genetik Dışı Risk Faktörleri
Mide kanserinin büyük çoğunluğu çevresel ve yaşam tarzı faktörlerine bağlıdır:
- Helicobacter Pylori Enfeksiyonu: Kronik enfeksiyon, mide ülseri ve lenfoma riskini artırır.
- Beslenme Alışkanlıkları: Aşırı tuzlu, işlenmiş gıda tüketimi ile nitrat içeren besinler riski yükseltir.
- Sigara ve Alkol: Sigara kullanımı riski 2 kat, alkol ise özofagus-mide bileşkesi kanserlerini tetikler.
Genetik Test Ne Zaman Yapılmalı?
Ailesinde iki veya daha fazla birinci derece akrabasında mide kanseri olanlar, genetik danışmanlık almalıdır. CDH1 mutasyonu saptanan bireylerde profilaktik mide ameliyatı önerilebilir. Lynch sendromu gibi durumlarda ise düzenli endoskopi takibi hayat kurtarıcı olabilir.
Önleyici Tedbirler
- Düzenli Tarama: Ailesel risk taşıyanlar 40 yaşından itibaren yıllık endoskopi yaptırmalı.
- Helicobacter Pylori Tedavisi: Enfeksiyon saptanırsa antibiyotik tedavisi ile risk azaltılabilir.
- Sağlıklı Beslenme: Taze sebze-meyve tüketimi ve Akdeniz diyeti koruyucu etki gösterir.
Sonuç
Mide kanseri tamamen genetik değildir, ancak belirli gen mutasyonları riski önemli ölçüde artırır. Aile öyküsü olanlar genetik test ve erken tarama programlarına dahil olmalıdır. Çevresel faktörleri kontrol altına almak ise herkes için koruyucu bir adımdır.
