Mesane taşı, idrar kesesinde mineral birikimleri sonucu oluşan sert kitlelerdir. Erkeklerde özellikle prostat büyümesine bağlı olarak daha sık görülür. Bu taşlar böbreklerden mesaneye düşebileceği gibi doğrudan mesanede de oluşabilir. İdrar akışını engelleyen her durum taş oluşum riskini artırır.
Mesane Taşı Neden Oluşur?
Mesane taşlarının temel nedeni idrarın tam boşaltılamamasıdır. İdrar birikmesi minerallerin kristalleşmesine yol açar. Prostat büyümesi, nörojenik mesane, üriner enfeksiyonlar ve mesane divertikülleri başlıca risk faktörleridir. Yetersiz sıvı alımı ve diyetteki yüksek tuz oranı da katkıda bulunur.
Belirtileri Nasıl Anlaşılır?
- Alt karında keskin ağrı (özellikle idrar yaparken)
- Sık idrara çıkma hissi ve kesik kesik idrar akışı
- İdrarda kan görülmesi (hematüri)
- Bulanık veya koyu renkli idrar
- İdrar yaparken yanma hissi
Teşhis Yöntemleri
- Fizik Muayene: Alt karın bölgesinde hassasiyet kontrolü.
- İdrar Tahlili: Enfeksiyon ve kan hücrelerinin araştırılması.
- Görüntüleme: Ultrason, BT tarama veya direkt röntgenle taşın boyutu ve konumu belirlenir.
- Sistoskopi: Kameralı ince bir tüple mesanenin içinin direkt incelenmesi.
Tedavi Seçenekleri
1. Medikal Tedavi:
- 5 mm’den küçük taşlar için bol su içimi ve alfa bloker ilaçlarla düşürme.
- İdrar yolu enfeksiyonu varsa antibiyotik kullanımı.
2. Cerrahi Yöntemler:
- Sistolitolapaksi: Üretradan sokulan cihazla taşın lazer veya ultrason ile kırılması. Lokal/genel anestezi altında yapılır.
- Açık Ameliyat: Nadiren 4 cm’den büyük taşlarda karın duvarından kesiyle müdahale.
Komplikasyon Riskleri
- Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları
- Mesane duvarında hasar ve kanama
- İdrar retansiyonu (tamamen idrar yapamama)
- Tedavi edilmezse böbrek hasarı
Korunma Stratejileri
- Günde 2.5-3 litre su tüketimi
- Tuz, hayvansal protein ve oksalat içeren gıdaların (ıspanak, çikolata) sınırlanması
- Düzenli idrar testi ile takip
- Altta yatan prostat büyümesi veya mesane problemlerinin tedavisi
Ne Zaman Acil Müdahale Gerekir?
- İdrar yapamama durumunda
- Şiddetli kanamalı idrar
- Ateşle birlikte titreme görülmesi
- Dayanılmaz karın ağrısı
Mesane taşlarının tekrarlamaması için diyet değişiklikleri ve yaşam tarzı düzenlemeleri hayati önem taşır. Tedavi sonrası 6 ayda bir üroloji kontrolü önerilir.
