Midede kan görülmesi (hematemez), sindirim sisteminde ciddi bir problemin işareti olabilen acil tıbbi durumlardan biridir. Parlak kırmızı veya kahve telvesi görünümünde kusma şeklinde ortaya çıkabilen bu durum, üst gastrointestinal sistem kaynaklı kanamaların önemli bir belirtisidir.
Mide Kanamasının Temel Nedenleri
- Peptik Ülser: Mide veya onikiparmak bağırsağındaki yaralar, kanamanın en sık nedenidir. NSAİİ ilaçlar (aspirin, ibuprofen) veya H. pylori enfeksiyonu tetikleyebilir.
- Gastrit: Mide mukozasının iltihaplanması, özellikle alkol veya ilaç kullanımına bağlı gelişir.
- Özofagus Varisleri: Karaciğer sirozu olan hastalarda yemek borusundaki genişlemiş damarların yırtılması.
- Mallory-Weiss Yırtığı: Şiddetli kusmaya bağlı yemek borusu-mide bileşkesindeki yırtıklar.
- Mide Kanseri: Tümör dokusunun kanaması.
Belirtiler ve İlişkili Bulgular
- Hematemez: Taze kırmızı kan veya kahve telvesi şeklinde kusma.
- Melena: Siyah, katran gibi yapışkan dışkı (sindirilmiş kan).
- Halsizlik, baş dönmesi
- Soğuk terleme ve çarpıntı
- Kan basıncında düşme, şok bulguları
Teşhis Yöntemleri
- Endoskopi (Gastroskopi): Altın standart yöntemdir. Kanama odağı doğrudan görüntülenir ve aynı anda müdahale (klip, enjeksiyon) imkanı sağlar.
- Kan Testleri: Hemoglobin, hematokrit takibi; pıhtılaşma parametreleri.
- Görüntüleme: BT anjiyografi aktif kanamayı tespitte kullanılır.
Acil Müdahale ve Tedavi Yaklaşımları
- Stabilizasyon: Damar yolu açılarak sıvı resüsitasyonu, kan transfüzyonu.
- Endoskopik Tedaviler:
- Enjeksiyon: Adrenalin ile kanayan damarın büzüştürülmesi.
- Termal Koagülasyon: Isı ile kanamanın durdurulması.
- Klip Uygulaması: Kanayan damarın mekanik olarak kapatılması.
- Cerrahi: Endoskopinin başarısız olduğu masif kanamalarda acil cerrahi gerekebilir.
- İlaç Tedavisi: Proton pompa inhibitörleri (PPI) IV yolla verilir.
Risk Faktörleri ve Komplikasyonlar
- Risk Grupları: NSAİİ kullananlar, alkolikler, karaciğer sirozu olanlar, yaşlı hastalar.
- Komplikasyonlar: Şok, organ yetmezliği, tekrarlayan kanamalar. Mortalite oranı %8-10’dur.
Korunma ve Takip Süreci
- NSAİİ ilaçların kontrollü kullanımı.
- H. pylori pozitif ülserlerde eradikasyon tedavisi.
- Siroz hastalarında varis profilaksisi (beta blokerler).
- Endoskopik tedavi sonrası 72 saat hastanede gözlem.
Ne Zaman Acile Başvurulmalı?
- Kahve telvesi veya kanlı kusma
- Siyah, kokulu dışkılama
- Bayılma hissi, soğuk terleme
- Nabızda hızlanma (>100/dk), tansiyon düşüklüğü (<90 mmHg)
Mide kanaması, zaman kaybetmeden müdahale gerektiren hayati bir durumdur. Erken tedavi ile kanama kontrol altına alınmadığında organ yetmezliği ve ölüm riski artar. Kanama durdurulduktan sonra altta yatan nedenin tedavisi için gastroenteroloji takibi şarttır.
