Mastit, meme dokusunun iltihaplanması sonucu oluşan ve genellikle emziren annelerde görülen ağrılı bir durumdur. Süt kanallarının tıkanması veya bakteriyel enfeksiyonlarla tetiklenir. Tedavi edilmediğinde apseye dönüşebilir, bu nedenle erken müdahale kritik öneme sahiptir.
Mastitin Nedenleri
- Süt Stazı: Süt kanallarının tam boşalmaması
- Bakteriyel Enfeksiyon: Staphylococcus aureus gibi bakterilerin meme dokusuna girişi
- Göğüs Ucu Çatlakları: Emzirme sırasında oluşan yarıklardan enfeksiyon girişi
- Sıkı Sütyen Kullanımı: Süt akışını engelleyen basınç
- Yorgunluk ve Stres: Bağışıklık sisteminin zayıflaması
Belirtiler ve İşaretler
Mastit genellikle tek memede ani başlangıçlı şikayetlerle kendini gösterir:
- Memede kama şeklinde kızarıklık ve şişlik
- 38.5°C üzerinde ateş ve titreme
- Yoğun hassasiyet ve dokunmayla artan ağrı
- Halsizlik, kas ağrıları ve grip benzeri semptomlar
- Meme başından anormal akıntı (irinli veya kanlı)
Teşhis Yöntemleri
Tanı fizik muayene ve hasta öyküsüyle konulur. Doktor:
- Meme dokusundaki sertlik ve ısı artışını değerlendirir
- Ateş ölçümü ve lenf bezi kontrolü yapar
- Apse şüphesinde ultrason isteyebilir
- Şiddetli enfeksiyonlarda süt kültürü önerebilir
Tedavi Süreci
-
Antibiyotik Tedavisi:
- Penisilin grubu antibiyotikler (10-14 gün kullanım)
- Bakteri direnci varsa sefalosporin alternatifi
-
Ağrı Yönetimi:
- İbuprofen veya parasetamol gibi iltihap gidericiler
- Soğuk kompres uygulamaları
-
Emzirme Desteği:
- Sık emzirme veya pompayla süt boşaltma
- Meme masajı (tıkanan bölgeye hafif basınç)
-
Apse Müdahalesi:
- İğne aspirasyonu veya cerrahi drenaj
- Apse varlığında emzirmeye ara verilmez
Evde Bakım Önerileri
- Sıcak Kompres: Emzirme öncesi 10 dakika uygulama
- Hidrasyon: Günde 3 litre su tüketimi
- Dinlenme: En az 48 saat yatak istirahati
- Destekleyici Sütyen: Pamuklu, sıkı olmayan modeller
Önleme Stratejileri
- Bebekte doğru emzirme pozisyonu (ağız meme ucu+areolayı kapsamalı)
- Meme ucuna lanolin kremi ile nemlendirme
- Tek seferde 4 saati geçmeyen emzirme aralıkları
- Memede dolgunluk hissinde pompa kullanımı
Ne Zaman Acil Doktora Başvurulmalı?
- 48 saatte düzelmeyen şikayetler
- Nefes darlığı, baş dönmesi eşlik ediyorsa
- Memede morarma veya çöküntü oluşumu
- Antibiyotiğe rağmen ateşin düşmemesi
Risk Grupları
- Daha önce mastit geçirenler
- Diyabet veya otoimmün hastalığı olanlar
- Sigara kullananlar (meme dokusunda iyileşme gecikmesi)
Mastit tedavisinde 72 saat içinde düzelme beklenir. İyileşmeyen vakalarda meme kanseri veya inflamatuar meme hastalığı ayırıcı tanıda düşünülmelidir. Emziren annelerin %10-30’unda tekrarlayabilen bu durum, destek grupları ve laktasyon danışmanlığıyla önlenebilir.
