MCH (Mean Corpuscular Hemoglobin), tam kan sayımı testinde ölçülen ve kırmızı kan hücrelerindeki ortalama hemoglobin miktarını gösteren kritik bir parametredir. Hemoglobin, oksijen taşınmasından sorumlu proteindir ve MCH değerleri anemi gibi kan bozukluklarının teşhisinde anahtar rol oynar.
MCH Nasıl Hesaplanır?
MCH değeri, hemoglobin miktarının kırmızı kan hücresi sayısına bölünmesiyle elde edilir. Yetişkinlerde normal aralık genellikle 27-31 pg/hücre‘dir. Bu değerler yaşa, cinsiyete ve laboratuvar standartlarına göre küçük farklılıklar gösterebilir. Tanıda MCV (hücre hacmi) ve MCHC (hemoglobin konsantrasyonu) gibi diğer indekslerle birlikte değerlendirilir.
MCH Yüksekliği Nedenleri ve Riskleri
Yüksek MCH değerleri (31 pg/üzeri) makrositer anemiye işaret eder. En yaygın nedenleri arasında B12 vitamini eksikliği, folik asit yetersizliği ve karaciğer hastalıkları yer alır. Nadir durumlarda kemik iliği bozuklukları veya aşırı alkol tüketimi de bu durumu tetikleyebilir. Tedavi edilmezse nörolojik sorunlar ve kalp yetmezliği riski artar.
MCH Düşüklüğü ve Alarm Belirtileri
Düşük MCH (27 pg/altı) mikrositer aneminin karakteristik bulgusudur. Demir eksikliği anemisi en sık neden olmakla birlikte kronik hastalık anemisi, talasemi taşıyıcılığı veya kan kaybı da değerleri düşürebilir. Saç dökülmesi, tırnak kırılması ve halsizlik tipik semptomlardır. Çocuklarda büyüme geriliğine yol açabilir.
Teşhis Sürecindeki Adımlar
- Tam Kan Sayımı (CBC): MCH, MCV ve RDW değerlerinin analizi.
- Periferik Yayma: Kan hücrelerinin mikroskobik incelemesi.
- Ferritin Testi: Demir depolarının ölçümü.
- Vitamin Panel: B12 ve folat düzeylerinin kontrolü.
Tedavi Yaklaşımları
- Demir Eksikliği İçin: Oral demir preparatları + C vitamini takviyesi.
- B12/Folat Eksikliğinde: Enjeksiyon veya oral replasman tedavisi.
- Altta Yatan Kronik Hastalık: Böbrek yetmezliği veya inflamatuar durumların kontrolü.
- Beslenme Düzenlemesi: Kırmızı et, ıspanak ve baklagiller gibi demir kaynaklarının diyete eklenmesi.
Önleme Stratejileri
Dengeli beslenme (özellikle demir ve B vitaminleri), aşırı çay/kahve tüketiminden kaçınma, düzenli kan bağışçılarının demir takviyesi kullanması ve kronik hastalıkların rutin takibi MCH dengesini korumada etkilidir.
Ne Zaman Hematoloğa Başvurulmalı?
MCH değerleri sürekli anormal seyrediyorsa, ailede kan hastalığı öyküsü varsa veya açıklanamayan kilo kaybı/yorgunluk eşlik ediyorsa uzman değerlendirmesi gereklidir. Tedaviye rağmen düzelmeyen vakalarda kemik iliği biyopsisi gerekebilir.
