Malnutrisyon, vücudun normal işlevlerini sürdürmesi için gereken besin öğelerinin yetersiz alımı veya dengesiz dağılımı sonucu ortaya çıkan ciddi bir sağlık sorunudur. Hem çocuklarda hem de yetişkinlerde görülebilen bu durum, uzun vadede organ hasarlarına ve bağışıklık sisteminin zayıflamasına yol açabilir. İşte malnutrisyonun belirtileri, risk faktörleri ve çözüm önerileri:

Malnutrisyonun Yaygın Belirtileri

• Kilo Kaybı: Vücut ağırlığının %5-10’undan fazlasının istemsiz kaybı.
• Kas Kütlesinde Azalma: Kol ve bacaklarda belirgin incelme, güçsüzlük.
• Cilt ve Saç Değişiklikleri: Kuruluk, pullanma, saçlarda kırılma veya dökülme.
• Yorgunluk: Günlük aktiviteleri sürdürmekte zorlanma, sürekli halsizlik hissi.
• Bağışıklık Sisteminin Zayıflaması: Sık enfeksiyon geçirme ve iyileşme süreçlerinin uzaması.
• Davranışsal Değişiklikler: Konsantrasyon bozukluğu, sinirlilik veya depresif ruh hali.

Kimler Risk Altında?
Malnutrisyon özellikle şu gruplarda daha sık görülür:

• Kronik Hastalığı Olanlar: Kanser, KOAH veya böbrek yetmezliği gibi hastalıklar besin emilimini bozabilir.
• Yaşlı Bireyler: İştah azalması, çiğneme güçlüğü veya yalnız yaşam koşulları beslenmeyi olumsuz etkiler.
• Sosyoekonomik Faktörler: Yetersiz gıda erişimi olan bölgelerde yaşayanlar.
• Yeme Bozuklukları: Anoreksiya nervoza gibi psikiyatrik rahatsızlıklar.

Teşhis Nasıl Konulur?
Malnutrisyon tanısı için doktorlar klinik muayene ve laboratuvar testlerini birleştirir. Vücut kitle indeksi (VKİ) ölçümü, kan testleri (albumin, lenfosit sayısı) ve beslenme öyküsü değerlendirmesi temel adımlardır. Çocuklarda boy-kilo persentil eğrileri kullanılır.

Tedavi ve Beslenme Desteği
Tedavi, altta yatan nedene ve beslenme eksikliklerine göre planlanır:

• Diyetisyen Desteği: Kalori ve protein açığını kapatacak kişiye özel beslenme programları.
• Oral Takviyeler: Yüksek kalorili içecekler veya vitamin-mineral destekleri.
• Enteral/Parenteral Beslenme: Şiddetli vakalarda mide-bağırsak yolu veya damar yoluyla besin takviyesi.
• Psikolojik Destek: Yeme bozukluklarında psikiyatrik tedavi gereklidir.

Önleme Stratejileri

• Dengeli beslenme alışkanlıklarının erken yaşta kazandırılması.
• Kronik hastalığı olanlarda düzenli beslenme taramaları.
• Toplumda beslenme eğitim programlarının yaygınlaştırılması.

Malnutrisyon, zamanında müdahale edildiğinde geri dönüşümlü bir durumdur. Ancak ihmal edilirse organ yetmezliği gibi ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Bu nedenle belirtiler fark edildiğinde sağlık kuruluşlarına başvurmak hayati önem taşır.