Kolonoskopi, kalın bağırsak ve rektumun detaylı incelenmesini sağlayan önemli bir tanı yöntemidir. Ancak her tıbbi işlemde olduğu gibi belirli riskler taşır. Bu risklerin bilinmesi, hastaların hazırlık ve işlem sonrası süreçte daha bilinçli hareket etmesini sağlar.

Kolonoskopi Sırasında Oluşabilecek Riskler
İşlem sırasında bağırsak duvarının delinmesi (perforasyon) nadir görülen ancak ciddi bir komplikasyondur. Özellikle polip alımı veya biyopsi sırasında bu risk artabilir. Delinme durumunda acil cerrahi müdahale gerekebilir. Kanama ise daha sık karşılaşılan bir durumdur ve genellikle polip çıkarıldığında ortaya çıkar. Çoğu vakada kanama kendiliğinden durur, ancak nadiren transfüzyon veya endoskopik müdahale gerekebilir.

Sedasyonla İlişkili Riskler
İşlem sırasında kullanılan sedasyon ilaçlarına bağlı olarak solunum yavaşlaması, tansiyon düşüklüğü veya alerjik reaksiyonlar gelişebilir. Bu nedenle hastanın anestezi öyküsü ve mevcut sağlık durumu detaylı şekilde değerlendirilir. Özellikle kalp hastalığı veya KOAH gibi kronik rahatsızlığı olanlarda dikkatli olunmalıdır.

Hazırlık Sürecinin Getirdiği Riskler
Kolonoskopi öncesi bağırsak temizliği için kullanılan laksatif ilaçlar, elektrolit dengesizliğine veya dehidrasyona yol açabilir. Böbrek yetmezliği olan hastalarda bu risk daha yüksektir. Ayrıca temizlik sürecinde aşırı sıvı kaybı, halsizlik veya baş dönmesi gibi şikayetler görülebilir.

Enfeksiyon Riski
Sterilizasyon kurallarına uyulmadığında endoskop aletiyle bulaşabilecek enfeksiyonlar (hepatit B, C vb.) söz konusu olabilir. Ancak modern endoskopi ünitelerinde tek kullanımlık aksesuarlar ve yüksek düzeyde dezenfeksiyon protokolleri bu riski minimize eder.

İşlem Sonrası Karşılaşılabilecek Sorunlar
Gaz birikimine bağlı karın ağrısı veya şişkinlik sık görülen geçici şikayetlerdir. Nadiren uzun süreli karın ağrısı veya ateş gibi belirtiler enfeksiyon işareti olabilir. İşlem sonrası 24 saat içinde şiddetli ağrı, kanlı dışkılama veya yüksek ateş durumunda acilen sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.

Riskleri Artıran Faktörler

• İleri yaş (65 yaş üstü),
• Bağırsakta divertikül veya inflamatuar bağırsak hastalığı öyküsü,
• Kan sulandırıcı ilaç kullanımı (aspirin, warfarin),
• Obezite veya diyabet gibi metabolik rahatsızlıklar.

Riskler Nasıl Azaltılır?

• İşlem öncesi doktorun verdiği diyet ve ilaç talimatlarına harfiyen uyulmalı,
• Kronik hastalıklar ve kullanılan ilaçlar hakkında detaylı bilgi verilmeli,
• Deneyimli bir gastroenterolog ve tam teşekküllü bir merkez tercih edilmeli,
• İşlem sonrası ilk 24 saat araç kullanımı veya önemli kararlardan kaçınılmalıdır.

Kimler Kolonoskopi Yaptırmamalı?
Akut bağırsak perforasyonu şüphesi, şiddetli kalp yetmezliği veya yakın zamanda geçirilmiş kalp krizi olanlarda kolonoskopi ertelenmelidir. Ayrıca hamileliğin ilk üç ayında sadece acil durumlarda uygulanır.