Kene ısırması, özellikle açık alanlarda zaman geçirenler için ciddi riskler taşıyan bir durumdur. Keneler, Lyme hastalığı ve Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) gibi ölümcül olabilen hastalıkları bulaştırabilir. İşte kene teması sonrası yapılması gerekenler ve kritik bilgiler:
Kene Nasıl Isırır ve Neden Tehlikelidir?
Keneler, insan ve hayvan derisine tutunarak kan emen eklembacaklılardır. Isırma sırasında salgıladıkları anestezik madde nedeniyle acı hissedilmez. Bu sinsi temas, virüs veya bakterilerin vücuda geçişine yol açabilir. Özellikle Hyalomma türü keneler KKKA’nın başlıca taşıyıcısıdır.
Kene Isırmasının Belirtileri
- Isırık bölgesinde kızarıklık veya şişlik
- Ateş, titreme ve halsizlik
- Kas ağrıları ve eklem tutulması
- İleri evrelerde cilt altı kanamalar (KKKA’da)
- Lyme hastalığında "hedef tahtası" benzeri döküntü (eritema migrans)
Acil Müdahale: Keneyi Nasıl Çıkarmalısınız?
- Cımbız Kullanımı: Kene deriye en yakın yerinden kavranır.
- Dik Çekme: Yavaşça yukarı doğru çekilir (sola-sağa oynatılmaz).
- Temizlik: Isırık bölgesi sabunlu suyla yıkanır.
- Sakıncalı Yöntemler: Üzerine kolonya, alkol veya ateş tutmak kusmasına neden olarak riski artırır.
Hangi Durumlarda Acil Hastaneye Gidilmeli?
- Kene çıkarılamıyorsa
- Ateş 38°C üzerine çıktıysa
- Baş ağrısı, ışık hassasiyeti veya bilinç bulanıklığı varsa
- Ciltte morluklar veya burun kanaması geliştiyse
Laboratuvar Testleri ve Tanı
Şüpheli vakalarda:
- KKKA Tanısı: PCR testi veya IgM/IgG antikor taraması
- Lyme Hastalığı: ELISA ve Western Blot testleri
- Tam Kan Sayımı: Trombosit düşüklüğü KKKA için uyarıcıdır
Tedavi Protokolleri
- KKKA: Ribavirin tedavisi ve destekleyici sıvı replasmanı
- Lyme Hastalığı: 14-21 günlük doksisiklin veya amoksisilin
- Destek Tedavisi: Trombosit transfüzyonu (KKKA’da)
Korunma Yöntemleri
- Kıyafet Seçimi: Açık renkli, uzun kollu giysiler ve paçaların çoraba sokulması
- Kovucular: DEET içeren repellentler veya permethrin emdirilmiş giysiler
- Kontrol Mekanizması: Dış aktivite sonrası tüm vücut kene kontrolü
- Evcil Hayvanlar: Veteriner onaylı kene tasmaları/kremleri
Riskli Bölgeler ve Mevsimsel Farklılıklar
Türkiye’de KKKA riski; Kelkit Vadisi, Kuzey Anadolu ve Orta Karadeniz’de yoğundur. Nisan-Ekim arası kene aktivitesi maksimum düzeydedir. Ormanlık alanlar, çalılıklar ve yüksek otlu bölgelerde dikkatli olunmalıdır.
Keneyle Temas Sonrası Takip
Kene çıkarılsa bile 10 gün boyunca:
- Ateş günde iki kez ölçülmeli
- Ciltte döküntü veya kanama belirtileri izlenmeli
- Halsizlik artarsa enfeksiyon hastalıkları uzmanına başvurulmalı
