Karsinoembriyonik Antijen (CEA), özellikle kolorektal kanser gibi bazı kanser türlerinin tanı ve takibinde kullanılan bir biyobelirteçtir. Ancak sigara kullanımı, enfeksiyonlar veya inflamatuar hastalıklar da CEA seviyelerini yükseltebilir. Bu makalede, sigara içen bireylerde görülen CEA yüksekliğinin ne anlama geldiğini ve kanserle ilişkisini detaylandıracağız.
CEA Nedir ve Normal Değerleri Nelerdir?
CEA, fetüsün gelişimi sırasında üretilen bir proteindir. Yetişkinlerde normalde çok düşük seviyelerde bulunur. Sağlıklı bireylerde CEA değeri genellikle 0-3 ng/mL aralığındadır. Sigara içenlerde bu değer hafifçe yüksek (5 ng/mL’ye kadar) çıkabilir.
Sigara Kullanımının CEA Üzerindeki Etkisi
Sigara, solunum yolu ve doku hasarına yol açarak CEA üretimini artırabilir. Araştırmalar, sigara içenlerde CEA seviyelerinin içmeyenlere göre 2-3 kat daha yüksek olabileceğini gösterir. Ancak bu durum tek başına kanser teşhisi için yeterli değildir. Sigaranın bırakılmasıyla CEA seviyeleri genellikle birkaç hafta içinde düşmeye başlar.
CEA Yüksekliği Hangi Kanserlerle İlişkilidir?
CEA seviyeleri en sık kolorektal kanser, mide kanseri ve pankreas kanserinde yükselir. Bununla birlikte akciğer, meme ve yumurtalık kanserlerinde de artış görülebilir. CEA’nın tanıda tek başına kullanılmamasının nedeni, kanser dışı pek çok faktörden etkilenmesidir.
Sigara İçenlerde CEA Yüksekliği Ne Zaman Endişe Vericidir?
Sigara kullanan bir kişide CEA değeri 10 ng/mL’nin üzerindeyse, bu durum kanser şüphesini artırır. Özellikle ailede kanser öyküsü varsa veya kilo kaybı, geçmeyen ağrı gibi ek belirtiler eşlik ediyorsa, ileri tetkikler (kolonoskopi, BT tarama) yapılmalıdır.
CEA Yüksekliğinde Hangi Tetkikler Yapılır?
- Görüntüleme Yöntemleri: Karın ultrasonu, BT veya PET-CT ile tümör araştırması.
- Endoskopik İncelemeler: Kolonoskopi veya gastroskopi ile gastrointestinal sistem kontrolü.
- Biyopsi: Şüpheli lezyonlardan doku örneği alınması.
Kanser Dışı CEA Yüksekliği Nedenleri
- Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH).
- Ülseratif kolit veya Crohn hastalığı gibi inflamatuar bağırsak hastalıkları.
- Karaciğer sirozu veya pankreatit.
- Enfeksiyonlar (tüberküloz, divertikülit).
CEA Takibi Nasıl Yapılmalı?
Sigara içenlerde CEA seviyeleri düzenli aralıklarla kontrol edilmelidir. Değerlerin giderek yükselmesi durumunda, altta yatan bir patolojiyi ekarte etmek için multidisipliner bir yaklaşım benimsenmelidir.
